سیستم خنک کننده خودرو
در تمامی خودرو های که با سوخت فسیلی کار می کنند ، حرارت و دمای ایجاد شده یک مسئله جدی می باشد .
موتور های که با سوخت کار می کنند بیشتر از اینکه نیرو مکانیکی تولید کنند ، گرما تولید میکنند .
و وظیفه اصلی سیستم خنک کاری خودرو محافظت و مراقبت و استفاده صحیح از گرمای ایجاد شده توسط موتور خودرو می باشد .
اگر بخواهیم دقیق تر راجع به وظیفه سیستم خنک کننده خودرو صحبت کنیم باید بدانیم که خودرو در یک دمای معیین عمل کرد صحیح و پر بازده دارد . به طور مثال اگر موتور سرد کار کند الودگی بیشتری تولید می شود و همچنین مصرف سوخت نیز بالا تر است .
وظیفه اصلی سیستم خنک کننده رساندن سریع موتور به گرمای مناسب و ثابت نگه داشتن آن برای عمل کرد صحیح و پربازده موتور است .
دلایل نیاز به سیستم خنک کننده
دلیل اینکه ما برای کنترل دما به سیستم خنک کننده نیاز داریم این است که در موتور سوخت همیشه در حال سوختن است .
بخش زیادی از حرارت ایجاد شده توسط منیفولد دود و اگزوز از موتور خارج می شود ولی همچنان بخش زیادی از آن در موتور باقی می ماند که باید مهار شود .
همچنین عمر قطعات موتور مثل سر سیلندر واشر سر سیلندر سوپاپ ها و … به دمای موتور بستگی دارد و همچنین وقتی دما از حد مجاز بالا می رود سیستم روغن کاری نیز دچار مشکل میشود .
اجزای سیستم خنک کننده
- رادیات
- فن
- واتر پمپ
- ترموستات
- جنت های انتقال دهنده آب
- منبع انبساط
- رادیات بخاری
- فن بخاری
رادیات
رادیات مخزنی است که در جلو خودرو قرار میگیرد و ساختار آن پره پره ای است و معمولا از جنس مس یا آلمینیوم می باشد .
رادیاتور حجم زیادی از اب با دمای بالا را در تماس نزدیک با هوا قرار می دهد .
تا انتقال حرارت از اب به هوا انجام گیرد و برای همین در قسمت جلو خودرو قرار دارد تا در هنگام حرکت در اثر برخورد هوا با رادیاتور اب با دمای بالا خنک شود .
اگر بخواهیم ساده تر توضیح دهیم اب با دمای بالا گرمای خود را به پره های رادیاتور انتقال میدهند و پره ها با برخورد با هوا این گرما را به هوا منتقل می کنند .
سلامت رادیات بسیار در عملکرد خودرو مهم است
اگر رادیات سوراخ باشد یا گرفتگی داشته باشد ، عمل خنک کنندگی به درستی اتفاق نمی افتد و خودرو
و ممکن است زیان به موتور خودرو وارد شود .
فن خودرو
محل قرار گیری فن خودرو در مجاورات رادیاتور است
دلیل این است که گاهی اوقات برخورد هوا با رادیاتور ببه میزان کافی انجام نمی شود یا ماشین در شرایط فشار موتوری قرار دارد مثل زمان های که خودرو روشن است ولی حرکتی صورت نمیگیرد یا زمان های که کولر خودرو روشن است و …
در این مواقع فن به کمک سیستم خنک کننده می آید و روشن می شود و آب با دمای بالا درون رادیاتور را خنک می کند .
سلامت فن بسیار مهم است .
تصور کنید در یک روز تابستانی توقف کرده اید و کولر خودرو نیز روشن است
در این حالت اگر فن کار نکند تا مایع درون رادیات خنک شود موتور از حرارت زیاد دچار مشکل می شود و هزینه های زیان باری را بوجود می آورد .
مجاری آب
در بدنه موتور و سر سیلند مجاری تعبیه شده برای عبور جریان اب ،
این عمل باعث جذب حرارت موتور به آب عبوری از بدنه موتور می شود .
و از داغ شدن بیش از حد قطعات داخل موتور جلوگیری می کند.
واتر پمپ (پمپ آب)
واتر پمپ یا پمپ آب قطعه ای است به برای ایجاد جریان برای گردش مایع خنک کننده در مجرای سیستم خنک کننده
واتر پمپ با مکش مایع خنک کننده سرد که در قسمت پایین رادیات است ، آن را وارد سر سیلندر میکند و مایع داغ را به رادیات در قسمت جلوی ماشین هدایت می شود .
واتر پمپ بسیار قطعه مهمی است و با خراب شدن آن جریان اب درون سیستم خنک کننده اتفاق نمی افتد و قطعا اسیب های زیان باری به خودرو را وارد می کند.
ترموستات
ترموستات وسیله است که در مسیر برگشت اب از موتور به رادیات قرار می گیرد
و کار آن ثابت نگه داشتن دمای موتور می باشد .
وقتی خودرو سرد است ترموستات بسته است و دیگر مایع خنک کننده از رادیات به موتور وارد نمی شود تا دمای خودرو بالا رود و به استاندارد خود برسد .
و وقتی که دمای موتور از حد تعیین شده بیشتر می شود ترموستات باز می شود اب داغ جریان یافته درون موتور به بالای رادیات جهت خنک شدن انتقال می یابد و اب سرد پایین رادیات به موتور انتقال داده می شود و این عمل به منظور سرد کردن موتور اتفاق میوفتد
این چرخه همواره در حال جریان است و دمای موتور را ثابت نگه می دارد .
خرابی های ترموستات مسئله مهمی است
ترموستات درچند حالت می تواند عملکرد خود را از دست بدهد
وقتی که ترموستات در دمای تعیین شده باز یا بسته نشود مثلا فرض کنید ترموستات باید در دمای 82 درجه باز شود اما در دمای 70 درجه باز شود .
در این حالت موتور سرد کار میکند و در موارد بد تر میتوان به گیر کردن ترموستات اشاره کرد
اگر ترموستات گیر کند و باز نشود مایع داغ شده درون موتور نمی تواند به رادیات بازگردد
و باعث سوختن واشر سر سیلندر یا در موارد بد تر تاب برداشتن بلوکه سیلندر و سر سیلندر می شود .
یا در حالتی که روی باز ماندن گیر میکند
تصور کنید ماشین خو را در زمستان سرد استارت زده اید و از همان ابتدای استارت مایع خنک کننده از موتور به رادیات در حال گردش است
و ماشین گرم نمی شود .
پس سلامت ترموستات از اهمیت بسیار بالای برخوردار است .
رادیات بخاری
همه ما با بخاری ماشین اشنا هستیم و در فصول سرد از آن استفاده می کنیم
رادیات بخاری یک قطعه مهم می باشد که پشت داشبورد ماشین قرار می گیرد و یک ورودی اب و یک خروجی اب دارد .
مایع داغ شده وارد رادیات بخاری می شود و وقتی ما فن بخاری خودرو را روشن میکنیم گرمای انتقال داده شده از موتور وارد بدنه خودرو می شود .
پس رادیات بخاری هم به خنک کردن سیستم و هم به گرم کردن سرنشینان در فصول سرد کمک می کند .
منبع انبساط
منبع انبساط ظرفی است که در نزدیکی رادیاتور قرار دارد و هنگام جوش آوردن خودرو با باز شدن سوپاپ فشار در رادیاتور ، آب اضافی از طریق جنت های انتقال دهنده وارد منبع انبساط می شود .
جنت ها و لوله های سیستم خنک کننده
وجود جنت های رادیات یک عمر ضروروی است .
جنت های رادیات باعث انتقال اب از قسمت های مختلف سیستم به هم می شود مثلا از رادیات به موتور و از موتور به رادیات بخاری و از رادیات بخاری به موتور و …
و اگر دچار ایراد شوند مثلا سوراخ شوند یا از جای خود در بروند باعث تخلیه مایع خنک کننده و اسیب دیدن موتور می شوند.
دلایل جوش اوردن خودرو
- سوختن موتور فن یا پاره شدن تسمه
- کم بودن مایع خنک کننده رادیات
- سوراخ شدن رادیات
- گرفتگی رادیات
- خراب شدن درب رادیات
- خراب شدن ترموستات
- خراب شدن واتر پمپ
- نشتی و سوراخ شدن جنت های انتقال دهنده آب
- فشار اوردن بیش از حد به موتور
- تنظیم نبودن سوپاپ ها
- گرفتگی منیفولد دود یا اگزوز
- هواگرفتگی سیستم رادیات
توصیه های نگهداری از سیستم خنک کننده
- تویض دو سال یک بار مایع خنک کننده
- بازرسی جنت ها
- بازرسی واتر پمپ هنگام تعویض تسمه تایم
- بازرسی رادیات و سطح اب موجود در آن
- توجه به دمای موتور ( سردی و گرمی )
- بازرسی ترموستات
- شست شوی سیستم خنک کننده در موارد گرفتگی
- استفاده از ضد یخ ضد جوش های معتبر
