اگر با خودرو و تجهیزات مختلف آشنا باشید یا مدتی در ناوگان حمل و نقل یا قسمت فنی یک شرکت کار کرده باشید؛ به طور قطع می‌دانید که تعمیرات و نگهداری چقدر در عملکرد کلی این بخش‌ها از شرکت یا سازمان اثر ویژه دارد. اما چگونه می‌توان تعمیرات و نگهداری را بهتر کرد و شاخص‌های اندازه‌گیری بهره‌وری تعمیرات و نگهداری چیست؟
در این مقاله قصد داریم جواب این دو سوال و تمامی موضوعات وابسته به آن‌ها را به شما بدهیم تا با این مبحث بسیار مهم به طور کامل آشنا شوید و ابهامی در این زمینه نداشته باشید.
چرا اندازه‌گیری میزان بهره‌وری تعمیرات و نگهداری مهم است؟
قبل از صحبت درباره شاخص‌های مختلف اندازه‌گیری بهبود تعمیرات و نگهداری لازم است که مزیت‌های انجام این کار را برای شما بیان کنیم تا متوجه دلیل اهمیت آن شوید.
هزینه‌های تعمیرات و نگهداری را کاهش می‌دهد
تعمیرات و نگهداری به طور معمول بخش بزرگی از هزینه‌های ناوگان را در بر می‌گیرد، زیرا خودروها مسافت‌های زیادی را در طول روز می‌پیمایند که این موضوع باعث خرابی‌های زیاد آن‌ها می‌گردد. بنابراین هرچه بتوانید فرآیند تعمیرات و نگهداری را بهبود دهید، امکان کم‌کردن این هزینه‌ها را نیز تا حد قابل توجهی خواهید داشت.
زمان رسیدن سفارشات به دست مشتریان را کاهش می‌دهد
بهبود فرآیندها و عملیات‌های مختلف مربوط به تعمیرات و نگهداری، به شما کمک می‌کند تا تعداد خودروهای آماده و سرحال بیشتری در اختیار داشته باشید و بتوانید سفارشات مشتریان را در زمان بسیار کم‌تری به دستشان برسانید. این موضوع رضایت آن‌ها و افزایش درآمد فروش را برای شما به ارمغان می‌آورد. بنابراین مهم است که شاخص‌های مربوط به اندازه‌گیری این موضوع را بشناسید.
شاخص‌های اندازه‌گیری بهره‌وری تعمیرات و نگهداری شامل چه مواردی است؟
سه شاخص مهم برای اندازه‌گیری بهره‌وری تعمیرات و نگهداری وجود دارد که باید آن‌ها را بشناسید و نحوه محاسبه و بهبودشان را متوجه شوید. ما در این قسمت، تعریف آن‌ها و روش محاسبه هر سه را به شما خواهیم گفت تا در این زمینه اطلاعاتتان کامل شوید.
شاخص MTTR
زمان در حوزه تعمیرات و نگهداری ارزش زیادی دارد و هرچه شما بتوانید وقت لازم برای انجام فرآیندهای مختلف مربوط به آن را کاهش دهید؛ می‌توانید سرعت باالاتری در تحویل سفارشات یا انجام خدمات داشته باشید و بازده عملکردی بسیار بالاتری را لمس کنید. شاخص MTTR در این زمینه کمک‌کننده است.
در واقع این شاخص، همان متوسط زمان لازم برای تعمیر یک قطعه خودرو است. این شاخص مدت زمانی که برای تعمیر آن قطعه را نشان می‌دهد. این موضوع به شما کمک می‌کند تا بتوانید زمان تخمینی لازم برای تعمیر آن بخش را متوجه شوید و در هنگام از آن استفاده کنید.
نحوه محاسبه شاخص MTTR به چه صورتی است؟
برای محاسبه شاخص MTTR نیاز است که مدت زمان میانگین تعمیر قطعه در طول ماه بر تعداد دفعات خرابیش تقسیم کنید. عدد به دست آمده را براساس ساعت بیان می‌کنند. به عنوان مثال اگر قطعه در طول ماه، 6 مرتبه خراب‌شده و برای تعمیر کل دفعات 44 ساعت وقت گذاشته شده باشد، شاخص MTTR عدد 7.33 ساعت خواهد بود.
هنگام محاسبه زمان کل تعمیر یک قطعه، دقت کنید که این عدد باید زمان تمامی فرآیندهای موردنیاز و طی‌شده برای آن را در خودش گنجانده باشد. این فرآیندها، شامل موارد زیر می‌شود:
- اطلاع‌دادن به افراد متخصص
- تشخیص درست مشکل یا خرابی موجود
- حل‌کردن مشکل موجود
- قراردادن قطعه در سرجای خودش
- اعمال تنظیمات موردنیاز و راه‌اندازی دوباره آن قطعه و خودرو
شاخص اندازه‌گیری بهره‌وری تعمیرات و نگهداری MTBF
اندازه‌گیری میزان کارکرد یک قطعه برای واحد تعمیرات و نگهداری بسیار مهم است. زیرا به آن‌ها نمایش می‌دهد که کدام قطعه از چه برندی، برای استفاده مناسب‌تر به شمار می‌آید. محاسبه این مدت زمان را با استفاده از شاخص MTBF به انجام می‌رسانند. این شاخص مدت زمان بین خرابی یک قطعه را محاسبه می‌کند.
به همین دلیل معیار مناسبی برای تشخیص دوام و ماندگاری قطعات مختلف و کیفیت ساخت آن‌ها به حساب می‌آید. همچنین این شاخص مشخص می‌کند که یک قطعه در چه مدت زمان خراب می‌شود. این موضوع کمک می‌کند تا بتوان قبل از خرابی آن، اقدام‌های پیشگیرانه انجام داد.
نحوه محاسبه شاخص MTBF
جهت محاسبه شاخص MBTF نیاز است تا تعداد ساعت‌های کارکرد یک قطعه را بر دفعات خرابیش تقسیم کنید. عدد آن نیز بر واحد ساعت بیان می‌شود. به عنوان مثال فرض بگیرید، باتری خودرو ناوگان به مدت 60 ساعت کرده باشد و در طول ماه، دو بار نیاز به تعمیر داشته باشد. در این صورت شاخص MBTF آن عدد 30 خواهد شد.
خرابی در زمینه تعمیرات و نگهداری، یک مفهوم تدریجی است و به کلیه فرآیندهایی گفته می‌شود که باعث از کار افتادن یک قطعه خاص در خودرو ناوگان حمل و نقل شرکت یا سازمان موردنظر می‌شود. برای این شاخص یک عدد استاندارد جهانی وجود ندارد. بنابراین بهتر است، یک معیار برای ناوگانتان در نظر بگیرید و عددهای مختلف به دست‌آمده را نسبت به آن بسنجید.
شاخص بهره‌وری OEE
ارزیابی عملکرد در شرکت‌ها به صورت دوره‌ای صورت می‌گیرد. این ارزیابی شامل کارمندان، قطعات و تجهیزات می‌شود. این کار به مدیران کمک می‌کند تا بتوانند از بازده عملکردی زیرمجموعه‌ها و تجهیزات خودشان آگاه شوند و آن‌ها را بهبود دهند.
برای ارزیابی قطعات خودرو و دیگر تجهیزات در تعمیرات و نگهداری، شاخص OEE یا شاخص اثر‌بخشی تجهیزات را به کار می‌برند. این شاخص به شما نشان می‌دهد که عملکرد هر تجهیز به چه صورت است و آیا بازدهی مناسبی برای شرکت یا سازمانتان به ارمغان می‌آورد.
نحوه محاسبه شاخص بهره‌وری تعمیرات و نگهداری OEE
جهت محاسبه شاخص بهره‌وری تعمیرات و نگهداری OEE باید سه عدد دسترسی‌پذیری، عملکرد تجهیز و کیفیت آن را در یکدیگر ضرب کنید. دسترسی‌پذیری یعنی که، دستگاه موردنظر در مواقع موردنیاز، چقدر در دسترس است و می‌توان از آن استفاده کرد. برای محاسبه، عملکرد باید، میزان ورودی و خروجی تجهیز را حساب کنید. میزان کیفیت، تعداد محصولات درجه یک تولید‌شده با آن دستگاه را به نمایش می‌گذارد.
برای اندازه‌گیری دسترسی‌پذیری، باید، تعداد ساعت‌های برنامه‌ریزی‌شده کار یک دستگاه را بر مجموعه زمان کلی کارش تقسیم کنید. میزان عملکرد با تقسیم حداکثر خروجی مفید بر میزان خروجی مفید لحظه‌ای دستگاه موردنظر مشخص می‌شود. اگر تعداد کل واحدهای تولید‌شده را نیز بر تعداد محصول قابل پذیرشريال تقسیم کنید؛ می‌توانید عدد موردنظر برای شاخص کیفیت را نیز به دست بیاورید.
کاربرد شاخص بهره‌وری و اندازه‌گیری MTTR چیست؟
پس از آشنایی با شاخص‌های مختلف، نوبت آن است که کاربرد آن‌ها را بدایند. در این قسمت موارد مربوط به آن را برای شما بیان می‌کنیم.
راحت‌تر کردن تصمیم در مورد تعویض یا تعمیر خودرو ناوگان
هنگامی که میزان این شاخص کاهش پیدا می‌کند، به طور قطع تعداد خرابی‌های تجهیز شما نیز افزایش قابل‌توجهی خواهد داشت و مجبور به انجام هزینه‌های زیادتری برای تعمیرات و نگهداری خودرو موردنظر خواهید بود که برای هیچ مدیری مطلوب نیست. با استفاده از عدد این شاخص و مقایسه آن با قیمت تعمیر یا تعویض قطعه می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام یک از این دو کار را به انجام برسانید. به این صورت شما می‌توانید در هزینه‌های خودتان صرفه‌جویی مناسبی انجام دهید.
اصلاح روند کارکرد خودروهای مختلف
کاهش این شاخص به شما نشان می‌دهد که در انجام فرآیندهای مختلف مربوط به تعمیرات و نگهداری مشکلی وجود دارد. به این صورت می‌توانید با رصد مداوم آن، روندهای تعمیر و نگهداری را نیز چک کنید و در صوت بروز مشکل یا خطا آن را رفع و رجوع کنید.
مدیریت قطعات یدکی موجود در انبار
زمانی که شما به طور تقریبی مدت زمان بین دو خرابی پیشت سرهم یک قطعه را بدانید؛ می‌توانید به راحتی و در زمان مناسب آن قطعه را فراهم کنید. این موضوع به شما در مدیریت انبار و تعداد قطعات موردنیاز برای تعمیرات و نگهداری کمک زیادی می‌کند و باعث می‌شود تا با کمبود قطعه در هنگام تعمیر خرابی مواجه نشوید.
کاربرد شاخص OEE در چه مواردی است؟
کاربردهای شاخص OEE را نیز در این قسمت برای شما بیان می‌کنیم تا آشنایی کاملی در موردش پیدا کنید و ابهامی در این زمینه نداشته باشید.
افزایش نرخ کیفی تجهیزات
میزان این شاخص با افزایش میزان کیفیت، بالا می‌رود. همین موضوع به شما کمک می‌کند تا بتوانید متوجه میزان نرخ کیفی قطعات و تجهیزات مختلف شوید. اگر احساس کردید که نرخ پایین آمده است، امکان افزایش آن را با بهبود فرآیندهای نگاشت خواهید داشت.
کاهش تعداد دفعات و زمان انجام تعمیرات تکراری
هرچه عملکرد یک تجهیز یا قطعه بالاتر باشد، تعداد دفعات تعمیرات تکراری نیز کاهش پیدا می‌کند. عملکرد دیگر، فاکتور اثرگذار در این شاخص است. با استفاده عدد عملکرد می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا یک قطعه بازدهی مناسبی دارد. البته باید آن را در کنار دیگر موارد نیز قرار دهید و به تنهایی در نظر‌گرفتن آن کافی نیست.
چگونه شاخص MTTR را می‌توان بهبود داد؟
اما برای بهبود شاخص MTTR باید چه کاری به انجام رساند و چگونه می‌توان به آن دست پیدا کرد، در این قسمت، جواب این سوالات را برای شما بیان می‌کنیم تا بتوانید تعمیرات و نگهداری شرکت یا سازمان خودتان بهبود دهید.
کاهش کل زمان تعمیرات
به طور معمول، یک فاصله زیاد بین زمان تشخیص یک مشکل و گزارش آن به فرد تکنسین یا تعمیرکار وجود دارد. این مشکل سبب می‌شود تا زمان فرآیندهای بعد از این مرحله نیز افزایش داشته باشد و به طو کلی مدت زمان مربوط به تعمیرات و نگهداری افزایش قابل‌توجهی داشته باشد که برای مدیران این بخش مطلوب نیست. بنابراین باید این فاصله زمانی را کم کرد تا بتوان زمان کل تعمیرات و میزان این شاخص را بهبود چشمگیری داد.
کم‌کردن تعداد کل فعالیت‌های مربوط به تعمیرات
هر چه تعداد فعالیت‌های مربوط به تعمیرات کاهش پیدا کند، میزان عدد شاخص MTTR نیز بهبود پیدا خواهد کرد که اتفاق خوبی به شمار می‌آید و باید آن را به فال نیک گرفت. برای کاهش تعداد دفعات، نیاز به انجام بازدید‌های پیشگیرانه دوره‌ای است. این اقدامات اثر زیادی دارند و باعث کاهش هزینه‌های شما در این بخش به میزان بسیار زیادی خواهند شد که مطلوب تمامی مدیران به حساب می‌آید.
مدیریت و تنظیم درست فرآیندهای مختلف
جزییات مربوط به فرآیندهای اهمیت زیادی دارد و می‌تواند در بهبود این شاخص اثر زیادی دارد. زیرا تک‌تک آن‌ها می‌تواند باعث افزایش زمان لازم برای تعمیرات شود. به عنوان مثال تکنسین‌ها باید در هنگام انجام فرآیند تشخیص و تعمیر لیست دقیقی داشته باشند تا بتوانند این کار را به خوبی به انجام برسانند.
استفاده از کدهای مختلف مربوط به خرابی قطعات متفاوت
استفاده از کدهای خرابی بسیار مفید است. شما می‌توانید برای هر مشکل قطعه‌ای کد مشخصش را پیدا کنید تا بتوانید راحت‌تر تکنسین موردنظر را از آن مشکل باخبر کنید و مدت زمان لازم برای تعمیرات و نگهداری را بهبود دهید که مطلوب همه افراد درگیر به حساب می‌آید.
چگونه می‌توان شاخص MTBF را بهبود داد؟
در این قسمت، فاکتورهای مهم برای بهبود شاخص MTBF را به شما می‌گوییم تا به طور دقیق با آن‌ها آشنا شوید.
بهبود انجام فرآیندهای کلی پیشگیرانه
انجام درست فرآیندهای پیشگیرانه می‌تواند باعث کاهش این شاخص شود. زیرا از بروز مشکل جلوگیری می‌کند و زمان کارکرد قطعه یا دستگاه را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.
تحلیل درست و دقیق ریشه‌های مختلف خرابی یا RCA
تحلیل درست و دقیق ریشه‌های مختلف خرابی به شما کمک می‌کند که بتوانید علت اصلی یک مشکل را به خوبی متوجه شوید و از تکرار آن تا حد بسیار زیادی جلوگیری کنید. این کار به شما اجازه می‌دهد تا بفهمید که آیا قطعه موردنظر کیفیت لازم را دارد و آیا می‌تواند مدت زیادی ماندگاری داشته باشد. اگر کیفیت لازم را ندارد، چرا قطعه با کیفیت‌تر خریداری نشده است تا خرابی‌های کم‌تر شود
تعمیر و نگهداری براساس وضعیت یا CBM
تعمیر و نگهداری براساس وضعیت مانند یک زنگ هشدار عمل می‌کند و می‌تواند قبل از خرابی یا از کار ایستادن یک قطعه، به شما اطلاعات لازم را دهد. برای راه‌اندازی این سیستم، باید برنامهٔ نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر یا TPM را تبین کنید، تعریف حالت خرابی را انجام دهید و نمودار P-F برای تجهیزات و قطعه‌های حساس را نیز رسم کنید.
چگونه می‌توان شاخص OEE را بهبود داد؟
در آخرین گام باید فاکتورهای بهبود‌دهند شاخص OEE را بشناسید که در این مقاله آن‌ها را برای شما بیان می‌کنیم.
بهبود دسترسی‌پذیری به منابع
هرچه میزان دسترسی‌پذیری به منابع بیشتر باشد، به طور قطع میزان این شاخص نیز بهبود قابل‌توجهی خواهد داشت که باید آن را در نظر بگیرید.
افزایش کارایی عملکرد
عملکرد نیز نقش مستقیم و ویژه‌ای در بهبود این شاخص دارد و می‌توان بهبود را با افزایش آن در OEE مشاهده کرد.
افزایش کیفیت
هرچه میزان کیفیت افزایش پیدا کند، میزان این شاخص نیز کاهش قابل‌توجهی خواهد داشت که برای مدیران خبر خوشی به حساب می‌آید و باعث می‌شود تا هزینه‌های تعمیرات و نگهداری آن‌ها کاهش قابل‌توجهی داشته باشد.
نحوه محاسبه شاخص‌ها با استفاده از ردیاب و نرم‌افزار مدیریت هوشمند ناوگان حمل و نقل
ردیاب‌های مختلف به شما کمک می‌کند تا بتوانید به راحتی زمان مربوط به تعمیرات را اندازه‌گیری کنید که در محاسبه شاخص اثر ویژه‌ای دارد. همچنین برای محاسبه شاخص‌های بهره‌وری تعمیرات و نگهداری نیز می‌توانید از نرم‌افزار مدیریت ناوگان حمل و نقل استفاده کنید. این نرم‌افزار محاسبه را با دقت بالا و براساس داده‌های دقیق ردیاب انجام می‌دهد که باعث می‌شود تا هیچگونه خطایی در هنگام انجام آن رخ ندهد. به این صورت شما می‌توانید بهره‌وری تعمیرات و کارکرد ماشین‌آلات خودتان را بهبود دهید.
شاخص‌های مختلف بهبود تعمیرات و نگهداری خودرو را به طور دقیق بشناسید
شاخص‌های مربوط به تعمیرات و نگهداری بسیار مهم هستند، زیرا مشخص می‌کنند که این کار چقدر طول می‌کشد. به همین دلیل در این مقاله آن‌ها را به طور کامل معرفی کردیم، روش‌های محاسبه این شاخص‌ها را بیان نمودیم و در انتها راهکارهایی برای بهبودشان به شما ارائه دادیم.
