فناوری GPS امروزه به بخش بزرگی از زندگی مدرن همه افراد و سازمان‌ها تبدیل شده است. روند افزایشی کاربرد آن برای ناوگان‌های حمل و نقل تا ردیابی افراد، حیوانات و تجهیزات همگی باعث شده است که این فناوری نقش خود را نسبت به گذشته پر رنگ‌تر کند. اما درک چگونگی عملکرد ردیاب‌های مبتنی بر این فناوری می‌تواند به استفاده بهینه از آن کمک بسیاری کند. در این مطلب قصد داریم با پرداختن به اطلاعات اولیه اما جامع در این خصوص، راهنمای اولیه‌ای برای نحوه استفاده از آن‌ها را ارائه دهیم.
سامانه GPS چیست؟
سامانه GPS یا به انگلیسی (Global Positioning System) یک سیستم موقعیت‌یاب جهانی شامل ۲۴ تا ۳۲ ماهواره در مدار زمین است، که با انرژی خورشیدی تغذیه می‌شوند. همراه این ماهواره‌ها تجهیزات دریافت کننده بر روی زمین وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توان موقعیت یک فرد یا شی را با دقت بالایی تعیین کرد. این فناوری از سال ۱۹۶۰ میلادی ابتدا برای استفاده نظامی ابداع شد اما از سال ۱۹۸۳ کاربرد عمومی پیدا کرد. به شکلی که امروزه برای فعالیت‌های مختلفی از نظامی و تجاری تا حتی گوشی‌های تلفن همراه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ماهواره‌های موجود در این سامانه به‌طور مداوم مکان و وضعیت را به شکل امواج ارسال می‌کنند. این حالت توسط ایستگاه کنترل اصلی GPS و همچنین سایر ایستگاه‌های ردیابی بر روی زمین برای اطمینان از دقت و عملکرد مناسب نظارت می‌شود تا در صورت بروز هر مشکلی، اصلاح لازم انجام گیرد. در مرحله بعد سیگنال‌های ارسالی از ماهواره‌ها توسط یک دستگاه GPS روی زمین دریافت و داده‌های آن آنالیز می‌شود. با دریافت اطلاعات نقشه‌های موقعیت‌یابی از حداقل ۴ ماهواره موجود در مدار زمین می‌توان از طریق تجهیزات ردیابی، موقعیت دقیق فرد یا شی مورد نظر را به شکل سه بعدی تهیه کرد.
انواع ردیاب‌های GPS
بر اساس نحوه فعالیت و ذخیره داده ها و اتصال به شبکه، ردیاب‌ها به دو دسته فعال (Active) و غیر فعال (Passive) تقسیم‌بندی می‌شوند.
ردیاب‌های فعال
این دسته از طریق ارتباط مداوم با شبکه‌های ماهواره‌ای یا تلفن همراه، داده‌ها را در زمان واقعی پردازش و برای ردیابی در اختیار دریافت کننده قرار می‌دهند. از آنجا که اطلاعات دریافتی از ردیاب‌های فعال بروز و در لحظه است، می‌توان گزارش‌های دقیقی از آن برای موقعیت‌یابی و مکان یابی دریافت کرد.
ردیاب‌های غیر فعال
نوع غیر فعال در بازه‌های زمانی مشخص تعریف شده یا بر حسب واکنش به هر نوع محرک بیرونی داده‌ها را ذخیره می‌کنند و سپس اطلاعات را برای پردازش و تجزیه و تحلیل به دستگا‌هی دیگر در مکانی دورتر ارسال می‌کنند. آن‌ها نیازی به اتصال مداوم شبکه برای انتقال داده‌ها ندارند و ارزان‌تر از نوع فعال هستند. عدم دریافت لحظه‌ای و به روز رسانی سریع از معایب ردیاب‌های غیر فعال به شمار می‌رود و به همین علت برای تجهیزاتی که دائما در حال حرکت و نقل و انتقال نیستند بیشتر بکار می‌روند.
ردیاب GPS برای چه مواردی استفاده می‌شود؟
ردیاب‌های GPS بخش مهمی از زندگی شخصی تا تجاری افراد و شرکت‌های بزرگ و کوچک هستند. شاید شما خود یکی از استفاده کنندگان آن باشید، اما ممکن است تاکنون با برخی زوایای کاربرد آن آشنا نباشید.
کاربرد نظامی
همان‌طور که گفته شده از سال ۱۹۶۰ فناوری GPS در ارتش و به خصوص ردیابی هواپیما، موقعیت مکانی حرکت نیروها، ناوبری کشتی‌ها در دریا یا موقعیت‌یابی افراد در محل‌های عملیاتی ناآشنا و حرکت در شب بسیار کاربرد دارد. در حال حاضر پیشرفت فناوری GPS به شکلی بوده است که از آن در پهپادها نیز استفاده می‌شود. این تجهیزات با شناسایی محل‌های پر خطر، نقشه‌برداری و ارسال تصاویر از آنجا، باعث می‌شوند که نیروهای ارتش کمترین آسیب را ببینند. امکان کنترل از راه دور نیز، قابلیت استفاده از آن‌ها برای ماموریت‌های اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی را فراهم می‌کند.
عملیات جستجو و نجات
در بسیاری از سازمان‌ها مثل آتش‌نشان‌ها و گروه‌های امداد، عملیات جستجوی افراد یا بازماندگان یک فاجعه طبیعی یا حادثه بسیار چالش برانگیز است. استفاده از این فناوری با جستجوی دقیق منطقه این امکان را فراهم می‌کند که فعالیت امداد در حداقل زمان ممکن و با دقت بالا انجام شود. در این حالت تیم‌های جستجو و نجات با تجهیز به ردیاب‌های GPS الگوی جستجوی دقیق‌تری در اختیار دارند. این کار به‌خصوص از انجام فعالیت‌های تکراری جلوگیری می‌کند.
ردیابی خودرو
هر چند فناوری GPS برای خودروهای شخصی هم استفاده می‌شود، اما یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن در ناوگان‌های حمل و نقل است. از این طریق مدیران و سرپرست واحدهای نقلیه می‌تواند با پیگیری دقیق موقعیت و وضعیت راننده و خودرو، اطلاعات مناسبی در مورد عملکرد ناوگان به‌دست آورند تا در صورت لزوم ضمن بازنگری و اصلاح عملیات حمل و نقل، کمک‌های فوری در صورت بروز حوادث ناگهانی را ارائه دهند. به‌عبارتی GPS بخش حیاتی سیستم ردیابی ناوگان‌های مدرن برای پیگری فعالیت‌ها، بهبود ایمنی و افزایش کارآیی است. علاوه بر آسان‌تر کردن و دقیق تر کردن ارسال و دریافت داده‌ها و مسیریابی بهینه، ردیابی وسائل نقلیه در ناوگان‌ها در کسب و کارهای کوچک می‌تواند تا ۳۸ درصد تصادفات جاده‌ای را کاهش دهد.
کاربردهای شخصی
در کنار استفاده‌ها برای افزایش ایمنی و نجات جان افراد، فناوری GPS بخشی از زندگی روزمره افراد است. اکنون ما با استفاده از گوشی‌های هوشمند خود می‌توانیم موقعیت مکانی محل‌های مورد نظر یا ردیابی مسیر را انجام دهیم. علاوه بر آن فعالیت‌های ورزشی مانند دوچرخه‌سواری در کوهستان، دویدن یا پیاده‌روی در مسیرهای ناشناخته متکی بر این فناوری است و با استفاده از آن می‌تواند به اطلاعات کاملی از سرعت، مسافت طی شده و موقعیت مکانی دقیق در هر محل دست یافت.
ازطرفی خانواده‌ها می‌توانند از این ردیاب‌ها برای تعیین محل دقیق افراد سالمند و به‌خصوص دچار مشکل آلزایمر، ردیابی کودکان یا حیوانات خانگی استفاده کنند. صاحبان خودرو یا مسافران نیز با نصب آن بر روی چمدان‌ها و ماشین شخصی خود ضمن جلوگیری از سرقت می‌توانند مانع از گم شدن آن شوند.
کاربرد در صنایع مختلف
ردیاب‌ها را می‌توان در صنایع مختلف برای تعیین موقعیت مکانی تجهیزات بکار برد. به‌عنوان مثال ردیابی کندوهای زنبور عسل با هدف جلوگیری از سرقت آن‌ها، ردیابی تجهیزات کشاورزی در مزارع و تعیین محدوده‌های مجازی برای جلوگیری از عبور دام‌ها یا ورود افراد ناشناس به زمین، نظارت و کنترل بر تجهیزات لجستیکی در صنایع، یا نظارت و کنترل وسايل نقیله در معادن استفاده کرد. البته این کاربردها تنها محدود به این صنایع نیست و می‌توان مثال‌های متعددی در هر جایی که دارای تجهیزات و وسايل نقلیه متعدد است ارائه نمود.
فناوری که گذر از آن ممکن نیست
همان طور که گوشی‌های هوشمند امروزه به یکی از ارکان زندگی همه ما تبدیل شده است، برخی فناوری‌ها مانند ردیاب‌های GPS نیز از این دسته هستند. مزایا و کاربردهای فراوان این فناوری باعث می‌شود که نتوان به‌راحتی از آن چشم پوشید. در حقیقت اگر به دنبال حفظ سلامت عزیزان و سرمایه‌های خود و به حداقل رساندن آسیب‌های جانی هستید، شاید بتوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای کمک کننده را ردیاب‌های GPS نامید. اگر تاکنون از این ردیاب‌ها در فعالیت روزمره یا کاری خود استفاده نکرده‌اید، دریافت مشاوره از شرکت پیشگامان آسیا را فراموش نکنید.
مراجع:
