در صنعت لجستیک، هر روزه مشتریان خواستار تحویل سریع‌تر محموله و زنجیره تامین ساده‌تر هستند. بنابراین برای باقی ماندن در صحنه رقابتی، افزایش بهره‌وری و بازنگری فرایندهای لجستیک در شرکت‌های فعال در این زمینه ضروری است. مدیریت لجستیک کارآمد عوامل متعددی از کنترل موجودی و مدیریت حمل و نقل تا بهینه‌سازی انبار و یکپارچه‌سازی را در بر می‌گیرد. توجه به بهینه‌سازی اجرای عملیات در هر یک از این بخش‌ها می‌تواند منجر به صرفه‌جویی هزینه، افزایش رضایت مشتری، کاهش اثرات زیست محیطی و افزایش رقابت‌پذیری شود. در این مطلب مهم‌ترین راهکارهایی که موجب افزایش کارآیی لجستیک می‌شود را بررسی می‌کنیم.
۱.بهینه سازی برنامه‌ریزی مسیر تحویل کالا
برنامه‌ریزی مسیر شامل طراحی کارآمدترین مسیرها برای حرکت وسیله نقلیه با هدف تحویل سریع‌تر و بدون مشکل کالا است. توجه به بهینه کردن مواردی مانند مسافت، شرایط ترافیکی و ساعت حرکت شرکت‌ها می‌تواند هزینه سوخت و زمان تحویل را کاهش دهد. این موضوع هزینه‌های کل را کاهش داده و کیفیت خدمات ارائه شده به مشتری را بهبود می‌بخشد. با انجام این کار شرکت‌های لجستیک قادر خواهند بود تا پتانسیل ناوگان خود را حداکثر کنند. همچنین با کاهش خطاها و بهینه‌سازی برنامه تحویل شرکت‌ها می‌توانند با کاهش هزینه‌های عملیاتی موارد اضطراری و ضرب‌الاجل تحویل کالا را نیز به درستی انجام دهند.
نکات مهم در بهینه‌سازی برنامه‌ریزی مسیر
برای پیاده‌سازی بهتر این راهکار توجه به موارد زیر راهنمای خوبی در مسیر است:
- ساده‌سازی مسیرهای تحویل: با استفاده از ردیاب‌های GPS و تجزیه و تحلیل داده‌های دریافتی از نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان زمان عملیات به حداقل رسیده و انجام فرایندهای آسان می‌شود.
- ردیابی در لحظه: ردیاب‌های GPS ابزار مناسبی برای نظارت بر وسیله نقلیه، فعالیت رانندگان و در نتیجه اطمینان از تحویل کارآمد محموله است.
- تجزیه و تحلیل ترافیک مسیر: برای جلوگیری از توقف‌های غیر ضروری در ترافیک، ارزیابی داده‌های ترافیکی و پیش‌بینی ازدحام مسیر حرکت وسیله نقلیه به انتخاب بهترین مسیر مطابق شرایط جاده کمک می‌کند.
- توجه به اولویت‌های مشتری: سفارشی‌سازی مسیرهای حرکت وسیله نقلیه با توجه به ترجیح مشتری و ارائه خدمات شخصی‌سازی شده توقف‌های غیرضروری وسیله نقلیه را کاهش می‌دهد.
۲. استفاده از فناوری‌های پیشرفته ردیابی وسیله نقلیه
فناوری‌های پیشرفته ردیابی برای نظارت بر موقعیت مکانی لحظه‌ای وسیله نقلیه و محموله از دستگاه‌های RFID، GPS و IOT استفاده می‌کنند. با بکارگیری این دستگاه‌ها در فرایند لجستیک امکان کنترل بهتر بر زنجیره تامین فراهم می‌شود و در نتیجه احتمال بروز اشکال و تاخیر در تحویل کالا به حداقل می‌رسد. این فناوری‌ها با ارائه اطلاعات دقیق و بروز محموله در مسیر، پشتیبانی موثری از تصمیم‌گیری بهینه برای اجرای عملیات خواهند داشت. ردیابی‌های لحظه‌ای از این طریق، مشکلات تاخیر در تحویل یا آسیب به محموله را به حداقل می‌رساند. همچنین با شفا‌ف‌سازی فرایند و فراهم کردن امکان نظارت لحظه‌ای بر محموله توسط مشتری، اعتماد و رضایت او از شرکت را افزایش می‌دهند.
نکات مهم در پیاده‌سازی فناوری‌های پیشرفته ردیابی
موارد زیر مهم‌ترین نکات در پیاده‌سازی بهتر فناوری‌های پیشرفته ردیابی در افزایش بهره‌وری فرایند لجستیک است:
- اولویت قرار دادن فناوری‌های اصلی: سیستم‌های ردیابی پیشرفته مانند RFID، IOT و حسگرها سه اولویت اصلی برای نظارت محموله در لحظه هستند که امکان نظارت بهینه در سراسر زنجیره تامین را فراهم می‌کنند.
- کنترل موجودی: بهبود مدیریت موجودی با استفاده از تگ‌های RFID امکان ردیابی دقیق و کاهش یا افزایش وضعیت موجودی انبار را فراهم می‌کند.
- کنترل دما: استفاده از ردیاب‌های حساس به دما در حمل کالاهای فسادپذیر تضمین‌کننده تحویل آن در بهترین شرایط با هدف جلب رضایت مشتری است.
- تعمیر و نگهداری پیشگیرانه: استفاده از حسگرهای مجهز به اینترنت اشیا برای نظارت بر سلامت تجهیزات و تعویض به موقع آن ها امکان تعمیر و نگهداری پیشگیرانه و به حداقل رساندن خرابی‌های پرهزینه را فراهم می‌کند.
- تصمیم‌گیری مبتنی بر داده‌ها: برای تجزیه و تحلیل بهتر و تصمیم‌گیری هوشمندانه لازم است از داده‌های در اختیار با هدف بهینه‌سازی فرایند و افزایش کارآیی در سراسر زنجیره تامین استفاده کرد.
۳. ساده‌سازی عملیات انبارداری
عملیات انبارداری شامل فرایندهای مربوط به دریافت، ذخیره و توزیع کالا است. ساده‌سازی این فرایند در ارتباط مستقیم با مواردی مانند کاهش زمان جابجایی، بهینه‌سازی فضای ذخیره‌سازی و بهبود چیدمان کالا قرار دارد. در صورت انجام این کار ظرفیت تحویل و نگهداری موجودی کالا افزایش می‌یابد و چرخش آن در طول فرایند انبارداری سریع‌تر خواهد شد. هر اندازه عملیات انبارداری بهینه شود، هزینه‌های پرسنلی و تاخیر در تحویل کالا کمتر شده و در نتیجه با مدیریت دقیق موجودی و انجام سریع‌تر سفارش‌ها، بهره‌وری افزایش می‌یابد.
نکات مهم در ساده‌سازی عملیات انبارداری
- بهینه‌سازی چیدمان انبار: چیدمان بهینه کالا، با بهبود فرایند جمع‌آوری و بسته‌بندی آن جریان بارگیری را سرعت بخشیده و کارآمد می‌کند.
- استفاده از نرمافزار مدیریت موجودی: بکارگیری نرم‌افزارهای پیشرفته مدیریت موجودی امکان ردیابی خودکار موجودی، کاهش خطا در عملیات انبارداری و اطمینان از تامین به موقع کالا را فراهم می‌کنند.
- یکپارچه‌سازی اتوماسیون: برای تسریع در تحویل سفارش و به حداقل رساندن هزینه نیروی کار لازم است عملیات انبارداری را با استفاده از تجهیزاتی مانند نقاله‌ها یا فناوری رباتیک به شکل خودکار درآورد.
- پیش‌بینی تقاضا: بکارگیری مدل‌های پیش‌بینی تقاضا در عملیات انبارداری برای بهینه‌سازی سطح موجودی و کاهش مازاد کالا در انبارها بسیار کارآمد هستند.
- اجرای کراس داکینگ: راه‌حل Cross-Docking یکی از روش‌های مهم در بهبود عملکرد زنجیره تامین است که نیاز به انبارهای بزرگ و سنتی را کاهش می‌دهد. کراس داکینگ شامل فعالیت‌های مختلفی مانند استفاده از سیستم‌های مدیریت انبار، مدیریت حمل و نقل، اتوماسیون و بکارگیری سکوهای پیشرفته تخلیه و بارگیری است که در نهایت امکان پردازش سریع‌تر سفارش و کاهش هزینه‌های انبارداری را فراهم می‌کند.
۴. استفاده حداکثری از اتوماسیون
اتوماسیون در لجستیک، استفاده حداکثری از فناوری‌هایی مانند رباتیک، وسایل نقلیه هدایت شونده خودکار و سیستم‌های مبتنی بر هو شمصنوعی برای مدیریت و اجرای وظایفی است که در حالت سنتی به صورت دستی انجام می‌شوند. این موضوع با کاهش خطاهای انسانی باعث انجام دقیق‌تر و سریع‌تر عملیات و افزایش کارآیی عملیات می‌شود. با اتوماسیون سیستم انبارداری، فعالیت‌هایی مانند مرتب‌سازی، چیدمان و بسته‌بندی کالا با سرعت و دقت بالاتری انجام می‌گیرد و پرسنل را برای استفاده در بخش‌های دیگر سازمان و انجام کارهای بارزش‌تر آزاد می‌کند. ضمن اینکه با کاهش هزینه‌های نیروی کار، امکان اجرای ۲۴ ساعت عملیات و در نتیجه افزایش توان عملیاتی فراهم می‌شود.
نکات مهم در استفاده حداکثری از اتوماسیون
موارد زیر مهم‌ترین نکات برای پیاده‌سازی موفق اتوماسیون در شرکت‌های لجستیک است:
- استفاده از فناوری رباتیک: بکارگیری فناوری رباتیک در خودکارسازی فرایندها و انجام کارهای تکراری مانند ورود داده‌ها منجر به کاهش خطا و آزادسازی منابع انسانی برای انجام فعالیت‌های راهبردی در سازمان می‌شود.
- اتوماسیون انبار: سرمایه‌گذاری روی وسایل نقلیه هدایت شونده خودکار و ربات‌ها برای جابجایی مواد باعث افزایش سرعت انجام فرایند و کاهش هزینه‌های نیروی کار می‌شود.
- اتوماسیون پردازش سفارش: این فعالیت و خودکارسازی پردازش سفارش‌ها، زمان تحویل کالا را سریع‌تر کرده و فرایند اجرایی را کارآمدتر می‌کند.
- ربات‌های چت مبتنی بر هوش مصنوعی: استفاده از چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای پاسخ‌گویی به درخواست‌ها و پشتیبانی مشتری رضایت آن‌ها از تحویل کالا را افزایش می‌دهد.
۵. بهبود مدیریت موجودی
مدیریت موجودی شامل ردیابی کالا از خرید تا تحویل است. با استفاده از فناوری‌هایی مانند بارکدگذاری، RFID و نرمافزار مدیریت موجودی می‌توان با نظارت صحیح بر میزان موجودی، از انباشته شدن یا ذخیره‌سازی بیش از اندازه آن جلوگیری کرد. مدیریت موثر موجودی تضمینی برای استفاده موثر از منابع و به حداقل رساندن ضایعات است. با بهبود فرایند مدیریت موجودی هزینه‌های نگهداری کالا کاهش یافته و دسترسی به موقع محصول امکان پذیر می‌شود. در نتیجه زنجیره تامین پاسخ‌گوتر خواهد شد.
نکات مهم در بهبود مدیریت موجودی
برای اجرای بهینه‌سازی مدیریت موجودی، انجام موارد زیر بهتر است مورد توجه قرار گیرد:
- استفاده از نرم‌افزارهای بهینه‌سازی موجودی: بکارگیری نرم‌افزارهای پیشرفته برای تجزیه و تحلیل سوابق سفارش‌ها و پیش‌بینی دقیق تقاضا منجر به بهینه‌سازی سطح موجودی و جلوگیری از کمبود کالا می‌شود.
- سیستم تولید به موقع: رعایت اصول تولید به موقع (JIT) هزینه‌های نگهداری را کاهش داده و جریان نقدی در سازمان را افزایش می‌دهد.
- تجزیه و تحلیل ABC: در این روش موجودی انبار بر اساس اهمیت و ارزش آن‌ها دسته‌بندی می‌شوند. با این کار فعالیت تامین کالا متمرکز بر اقلام با ارزش بیشتر با هدف اطمینان از در دسترس بودن و به حداقل رسیدن هزینه حمل اقلام کم ارزش خواهد بود.
- تقویت روابط با تامین‌کنندگان: تقویت روابط با تامین‌کنندگان برای اطمینان خاطر از تامین مناسب موجودی، تحویل دقیق‌تر و بهبود فرایند کنترل موجودی ضروری است.
- شمارش چرخه‌ای کالا: این روش به فرایند شمارش اقلام کالاهای موجود در انبار اشاره دارد. انجام منظم این کار برای حفظ دقت موجودی، کاهش نیاز به شمارش سالانه، شناسایی و اصلاح سریع مغایرت‌ها بسیار اهمیت دارد.
۶. بهبود روابط با تامین‌کنندگان
ارتباط مستمر با تامین‌کنندگان پایه و اساس یک زنجیره تامین شفاف و صحیح است. احترام متقابل، همکاری موثر برای رسیدن به اهداف و ارتباط شفاف مهم ترین اجزای این فرایند هستند. موضوعی که در صورت اجرای درست منجر به اعتماد بین شرکا، جلوگیری از تاخیر در تحویل کالا، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت محصول می‌شود.
نکات مهم در تقویت ارتباط با تامین‌کنندگان
اجرای روش‌های زیر در تقویت همکاری با تامین‌کنندگان بسیار موثر است:
- ایجاد کانال‌های ارتباطی باز: ایجاد خطوط ارتباطی شفاف با تامین‌کننده برای رفع نگرانی‌ها، اشتراک‌گذاری اطلاعات و همکاری موثر شاخص‌های مهم در تقویت ارتباط با تامین‌کننده است.
- تعیین شاخص‌های کلیدی عملکرد: برای بهبود مستمرو نظارت بر نحوه ارتباط نیاز است تا شاخص‌های عملکردی در این مورد را شناسایی و ارزیابی کنیم.
- همکاری بلندمدت: همکاری بلند مدت با تامین‌کنندگان برای تضمین قیمت‌گذاری بهتر، قابلیت اطمینان بیشتر و دسترسی اولویت‌دار به کالاها و خدمات بسیار اهمیت دارد.
- کاهش ریسک: در ایجاد ارتباط موثر با تامین‌کنندگان نیاز است تا استراتژی‌های خاصی را برای رسیدگی فعالانه به اختلالات زنجیره تامین و به حداقل رساندن ریسک تامین کالا اجرا کنیم.
- طراحی برنامه‌های توسعه: سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه‌ای فعالیت با تامین‌کنندگان تضمینی برای افزایش کیفیت و عملکرد تحویل به موقع کالا توسط آن‌ها است.
- طراحی مکانیسم بازخورد: پیاده‌سازی یک حلقه بازخورد برای جمع‌آوری اطلاعات از تامین‌کنندگان در مورد فرایندها و شیوه‌های کسب و کار منجر به ایجاد فرهنگ بهبود و نوآوری می‌شود.
۷. سرمایه‌گذاری در تجزیه و تحلیل داده‌ها
تجزیه و تحلیل داده‌ها و کشف روندهای عملیات لجستیک به تصمیم‌گیری بهتر و هوشمندانه‌تر کمک می‌کند. با این کار فرایندهایی مانند برنامه‌ریزی مسیر، مدیریت موجودی و پیش‌بینی تقاضا بهینه می‌شود. زیرا در حین مسیر، ناکارآمدی‌ها و نواقص شناسایی می‌شود و روندهای آینده مانند افزایش تقاضا و اختلالات زنجیره تامین قابل پیش‌بینی خواهند بود.
نکات مهم در پیاده‌سازی فرایند تجزیه و تحلیل داده‌ها
موارد زیر مهم‌ترین نکات برای اجرای صحیح فرایند تجزیه و تحلیل داده‌ها هستند:
- تصمیم‌گیری مبتنی بر داده: تجزیه و تحلیل داده‌های دریافتی در حین عملیات لجستیک برای تصمیم‌گیری های استراتژیک، بهبود دقت در پیش‌بینی‌ها و بهینه‌سازی عملیات اهمیت دارد.
- پیش‌بینی تقاضا: استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌ها برای پیش‌بینی تقاضای مشتریان، اطمینان از سطوح بهینه موجودی، مازاد یا کمبود موجودی بسیار کمک‌کننده است.
- تجزیه و تحلیل عملکرد: برای افزایش بهره‌وری فرایند لجستیک بهتر است شاخص‌های کلیدی عملکرد را در سراسر زنجیره تامین تعریف کرده و به‌صورت منظم ارزیابی کنیم.
- تعمیر و نگهداری پیش‌بینی کننده: تجزیه و تحلیل داده‌های دریافتی از نرم افزارهای پیشرفته می‌تواند برای کاهش زمان خرابی تجهیزات و هزینه‌های تعمیر و نگهداری مورد استفاده قرار گیرد.
- داده‌های مشتریان: با تجزیه و تحلیل داده‌های مشتریان می‌توان بینشی دقیق در مورد ترجیحات و رفتارهای آن‌ها به دست آورد. این موضوع امکان بهبود رضایت مشتری را فراهم می‌کند.
۸. تمرکز بر آموزش پرسنل
با آموزش پرسنل، کل سیستم به دانش و مهارت لازم برای انجام کارآمد و بهینه مشاغل مجهز می‌شود. در عملیات لجستیک این آموزش‌ها شامل درک فناوری‌های جدید، پروتکل‌های ایمنی و بهترین روش‌ها برای رسیدگی به موجودی یا انجام سفارش‌ها است. آموزش پرسنل تضمینی برای سازگاری پرسنل با فناوری‌های بروز، کاهش خطا، افزایش ایمنی و حتی ارائه راه‌حل‌های نوآورانه از طرف آن‌ها خواهد بود.
نکات مهم در پیاده‌سازی موثر آموزش پرسنل
موارد زیر مهم‌ترین نکاتی هستند که اجرای آن‌ها فعالیت آموزش پرسنل را موثر می‌کند:
- آموزش‌های مهارتی: طراحی برنامه‌های آموزشی ویژه مهارت‌های صنعتی برای پرسنل به حفظ رقابت کسب و کار کمک می کند.
- آموزش فناوری: اجرای آموزش‌های تخصصی در زمینه فناوری‌های جدید و سیستم‌های نرم‌افزاری در بهینه‌سازی عملکرد و بهره‌وری پرسنل موثر است.
- آموزش ایمنی: اولویت دادن به برنامه‌های آموزشی مرتبط با ایمنی تجهیزات، حوادث در محیط کار را کاهش می‌دهد.
- آموزش رهبری و مدیریت: برای پرورش استعدادهای درونی پرسنل و توسعه فرهنگ بهبود مستمر سرمایه‌گذاری بر آموزش رهبری ضرروی است.
آینده منتظر هیچ‌کس نمی‌ماند
آینده لجستیک بر پایه ساده‌سازی عملیات از طریق اتوماسیون، بهینه‌سازی مسیر حرکت با استفاده از هوش مصنوعی، خودروهای الکتریکی، تصمصم‌گیری مبتنی بر داده و بکارگیری نرم‌افزارهای پیشرفته قرار گرفته است. برای حرکت در این مسیر لازم است نظرات مشاوره‌ای تخصصی شرکت‌ها ی ارائه‌دهنده خدمات و یادگیری بیشتر در جهت تطابق با آخرین فناوری‌ها را مورد توجه قرار دهیم. این همکاری‌ها سازگاری و انعطاف‌پذیری شرکت‌های لجستیک را افزایش داده و به آن‌ها توان رقابت در این صنعت در حال رشد را می‌دهد. در این میان شرکت پیشگامان آسیا آماده ارائه خدمات تخصصی مشاوره‌ای در زمینه توسعه و پیاده‌سازی نرم افزارها و فناوری‌های روز است. با دریافت مشاوره رایگان خود را در مسیر رقابت حفظ کنید.
مرجع
