همانند سایر صنایع، در صنعت حمل و نقل ایران نیز نفوذ فناوری‌های پیشرفته روز به روز تاثیر خود را نشان می‌دهد. وجود شرکت‌های متعدد توسعه دهنده نرم‌افزارهای متنوع با قابلیت‌های متعدد، بیانگر توجه و مقبولیت مدیران ناوگان در بکارگیری این فناوری‌های در جهت تسهیل عملکرد و افزایش رقابت‌پذیری سازمان تحت نظارت خود است.
اما در میان این روند شتابان آنچه باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد تطابق با پیشرفت جهانی و بومی‌سازی آن برای رفع نیازها در کشور است، آنچه شرکت پیشگامان آسیا از ابتدای راه تاکنون مد نظر داشته است. بدین منظور و بر اساس تجربیات خود، مروری داریم بر برترین نرم‌فزارهای توسعه یافته در جهان و بررسی ویژگی‌های آنها؛ گستره‌ای که بدلیل تنوع موارد موجود، انتخاب برترین‌ها را کمی دشوار می‌سازد. این مقاله بخش نخست نرم‌افزارهای برتر جهان بر اساس بررسی انجام گرفته از سایت‌های معتبر جهانی است.
1. GeoTab
پلتفرم کانادایی تحت وب و قدرتمند جهت مدیریت حمل و نقل ناوگان که از سال 2000 میلادی به بازار عرضه شده است. نرم‌افزاری با قابلیت سفارسش سازی بر اساس نیازهای کارفرما که با حداقل سازی پیچیدگی داده‌های دریافتی، اطلاعات مفید و ضروری را به مدیر ناوگان منتقل می‌کند. به عنوان مثال ممکن است بسیاری از مدیران نیازمند درک تاثیر پارامترهایی چون رفتار راننده، مدت زمان رانندگی با تغییرات مصرف سوخت خودرو داشته باشند، در این حالت نرم‌افزار با مدلسازی خودرو تصویری دقیق ارایه داده و پیش بینی‌های لازم را در این مورد ارایه می‌کند.
اصل اول در این نرم‌افزار رعایت نکات امنیتی در بالاترین سطح ممکن است؛ به همین دلیل بکارگیری مواردی چون سیستم احراز هویت راننده، رمزگذاری، تایید صحت پیام و استفاده از تجهیزات خاص با ID های منحصر به فرد و کلیدهای امنیتی غیر استاتیک در این نرم‌افزار مورد توجه بوده است.
قابلیت‌های ویژه نرم‌افزار
الف-ردیابی خودرو با GPS
ردیابی آنلاین و در لحظه همراه با ارائه تاریخچه‌ای از سفر. الگوریتم ویژه و نوآورانه این نرم‌افزار گزارشات دقیق و بروزی را با هدف تامین تامین سفر برای مدیر ناوگان فراهم می‌آورد.
ب-بهینه‌سازی مسیر حرکت
پیش بینی مسیر بهینه، مسافت طی شده توسط خودرو و مصرف سوخت را کاهش می‌دهد. این قابلیت همراه با امکان مقایسه مسیر بهینه با مسیر معمول تصویری دقیق از دلایل و اهمیت انتخاب مسیر را برای مدیریت فراهم می‌آورد.
ج-مدیریت و نظارت بر رفتار راننده
تاثیر بر رفتار ایمن راننده در حین مسیر از طریق ارایه بازخوردها و هشدارهای لازم در صورت تخطی از موارد استاندارد رانندگی و کوچینگ راننده در طی ماموریت، امنیت حمل کالا را در بالاترین سطح ممکن تامین می‌کند.
د-گزارش‌گیری پیشرفته
قابلیت گزارش‌گیری از کلیه پارامترهای مورد نیاز مدیریت نظیر وضع موجود خودرو از لحاظ سلامتی و ایمنی (دور موتور، شتاب خودرو، آلایندگی خودرو، مسافت طی شده، ولتاژ باطری،…) که با هدف نظارت دقیق بر سلامت وسیله نقلیه اعمال می‌شود ویژگی خاص این گزارشات است. علاوه بر آن عملکرد کامل راننده ومسیرهای طی شده بر حسب شماره شناسایی خاص وی در فرمت‌های مختلف حسب زمان قابل دریافت است.
ه-تعمیر و نگهداری پیشگیرانه
توجه به سلامت خودرو و ارائه اعلان و هشدار در زمان مشخص جهت تعویض و تعمیر قطعات خودرو بر اساس اولویت.
و-ارزیابی ناوگان
ویزگی خاص نرم‌افزار که در آن بر اساس الگوهای رانندگی کل ناوگان، عملکرد فعلی کلیه خودروها با اهداف تعیین شده سازمانی مقایسه شده و میزان پیشرفت و سطح دستیابی به اهداف مورد سنجش قرار می‌گیرد.
2-US Fleet Tracking
این نرم‌افزار آمریکایی در سال 2005 میلادی به بازار عرضه شده است و در شمار یکی از پیشروهای این حوزه خود را معرفی می‌کند. قابلیت ارائه گزارش‌های آماری به همراه اعلان رانندگی پرشتاب، زمان حرکت و یا توقف خودرو، مسافت پیموده شده بر اساس وضعیت لحظه‌ای حرکت از ویژگی‌های اصلی این نرم‌افزار است.
قابلیت خروجی گزارش 90 روزه آخرین فعالیت خودرو که کاربرد بسیاری در حل اختلافات حقوقی و یا بررسی عملکرد پرسنل و راننده خودرو دارد، ویژگی مورد توجه بان نرم‌افزار می‌باشد. همچنین مدیر ناوگان می‌تواند با این نرم‌افزار خودرو را از به صورت لحظه‌ای از راه دور کنترل و در صورت لزوم دستور توقف را صادر کند. پشتیبانی فنی لحظه به لحظه و پیش بینی مسیر و تعریف سناریوهای ردیابی از دیگر موارد قابل توجه است.
نرم افزار US Fleet قابل نصب بر تلفن همراه است و از طریق آن راننده می‌تواند به وضعیت آب و هوایی مسیر مورد نظر جهت حمل کالا و همچنین ترافیک آن نیز دسترسی داشته باشد.
سیستم اعلان و هشدار عبور از سرعت مجاز، یا ورود و خروج از مرکز و منطقه خاص، اطلاع رسانی تعمیر و یا تعویض قطعات و یا موارد مصرفی خودرو در موعد مقرر (به عنوان مثال تعویض روغن موتور، تعویض لاستیک،…) از سایر خدمات ارایه شده در قالب این نرم‌افزار است.
3-Samsara
یک سیستم مدیریت ناوگان تلفیقی محصول کشور آمریکاست که از سال 2015 به بازار عرضه شده است. نقطه قوت این نرم‌افزار تامین امنیت خودرو بر اساس راه‌حل‌های آنلاین ردیابی GPS و دوربین‌های قدرتمند متصل به اینترنت و کامپیوترهای مرکز مدیریت جهت نظارت و کنترل وسیله نقلیه است. دوربین‌های نصب شده، وضعیت جاده ورفتار راننده را بصورت لحظه‌ای تجزیه و تحلیل می‌کنند و با ارسال اعلان‌های به موقع امنیت را در سطح مناسبی نظارت و کنترل می‌نمایند.
قابلیت‌های ویژه نرم‌افزار
الف-ردیابی ناوگان از طریق GPS دارای ویژگی‌هایی چون:
- ردیابی زنده و آنلاین موقعیت خودرو
- گزارش تاریخچه سفر و ماموریت
- ردیابی خودرو در موقع سرقت
- همراه با سیستم اعلان و هشدار، سنسور بار و دما
ب-مدیریت سوخت و نگهداری خودرو دارای ویژگی‌هایی چون:
- مونیتور کردن دائم پارامترها و اعلان به موقع مطابق اولویت‌ها
- تعمیر و نگهداری پیشگیرانه
ج-دوربین‌های امنیتی با کیفیت بالا با ویژگی‌هایی چون:
- شناسایی رفتارهای پر خطر راننده
- امکان همراهی راننده از طریق پیام صوتی
- ردیابی خودکار تصادف
د-مسیریابی وضعیت خودرو با ویژگی‌هایی چون:
- ردیابی آنلاین مسیر بر اساس الگوهای بهینه تعیین شده
- پیش بینی خودکار مسیر بر اساس ترافیک و یا شرایط آب و هوایی
- آنالیز تاریخچه عملکرد طی مسیر راننده
- دسترسی از راه دور به اپلیکیشن راننده
ه-اطلاع رسانی و مستندسازی مکالمات با ویژگی‌هایی چون:
- امکان پیام رسانی دو طرفه
- ضبط و نگهداری پیام‌ها
- تایید و تحویل سوخت، کالا
ج-مونیتورینگ پارامترهای مرجع دارای ویژگی‌هایی چون:
- مونیتورینگ بی سیم با نصب آسان
- هشدار تغییرات دمای خودرو بصورت لحظه‌ای با هدف جلوگیری از فساد و یا آسیب کالا به همراه ثبت خودکار تغییرات
- تاریخچه تاخیر تحویل و یا اعزام خودرو بصورت خودکار
از این بررسی کوتاه اما جامع چه باید آموخت؟
همانطور که ملاحظه شد این موارد تنها بررسی کوچکی از انواع موجود در بازار جهانی نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان در جهان بود و پرداختن به این مبحث گسترده مسلما در قالب یک مقاله نمی‌گنجد. اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد تمرکز ویژه این نرم‌افزارها بر در نظر گرفتن سیستمی جامع با لحاظ نمودن کلیه نیازهای یک سامانه پیشرفته است، سامانه‌ای که در کنار مبحث ضروری ردیابی خودرو، کلیه پارامترهای مدیریتی هنگام حمل و نقل کالا را مورد توجه قرار می‌دهد؛ یعنی تاکید بر این نکته که مدیریت ناوگان حمل و نقل صرفا ردیابی نیست.
