خودرو از جمله ابزارهای مهم در ناوگان حمل و نقل و عملیات حمل بار، کالا و مسافر می‌باشد. جابجایی به هنگام و امنیت کامل در حین انجام ماموریت از نکات مهم و قابل توجهی است که راهبردی اصلی برای هر فعالیت مدیریتی در این حوزه به حساب می‌آید. اما در این بین فعالیت تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه زیر شاخه عملیاتی ضروری است که در صورت عدم توجه به آن خسارات و هزینه‌های سنگینی می‌تواند برای سازمان فعال در حوزه حمل و نقل بدنبال داشته باشد. تعریف درست برنامه‌ریزی در این فعالیت پیشگیرانه برای تکنسین‌ها و پرسنل فعال، توجیه صحیح و استفاده از زیرساخت‌های مدرن و بروز در جهت پیاده‌سازی آن از جمله نکاتی است که نیازمند توجه ویژه است.
اما در مرحله اول، ضرورت موضوع و بررسی زیر ساخت اولیه. آنچه تکنسین‌ها و مسئولان فنی سازمان بعنوان لایه اصلی اجرایی در این خصوص باید بدانند.
انواع برنامه‌ریزی تعمیرات و نگهداری خودرو
طبق تعریف فعالیت‌های برنامه‌ریزی تعمیرات و نگهداری، به دو دسته اصلی برنامه‌ریزی نشده (اضطراری) و برنامه‌ریزی شده (پیشگیرانه) تقسیم‌بندی می‌شوند. دسته اول تا پیش از وقوع خرابی، تعمیراتی انجام نمی‌پذیرد؛ اما دسته دوم راهبردی متکی بر جلوگیری از خرابی و ایراد خسارت تکیه دارد. به نوعی مجموعه فعالیت‌های از پیش برنامه‌ریزی شده برای مقابله با علل شناخته شده بالقوه خرابی و توقف خودرویا تجهیزات است. این فعالیت بصورت معمول طبق برنامه زمان‌بندی بصورت دوره‌ای انجام می‌پذیرد.
مزایای اصلی تعمیرات ونگهداری پیشگیرانه خودرو
در تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه خودرو، زمانی که میانگین عمر یک قطعه قابل تشخیص باشد، بر اساس فرم‌ها ودفترچه قطعات و مواردی که قابل بزرسی باشند، می‌توان برنامه مدونی را تدوین نمود که مزایای بسیاری را برای کل سیستم به همراه دارد. به طور معمول در روند کنونی فعالیت‌های سازمانی، حرکت به سمت چابکی برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های تعمیر و نگهداری را نیز به یک فعالیت پویا تبدیل کرده است که توجه به آن در ناوگان حمل و نقل می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند. در این میان موارد زیر از اصلی‌ترین نکاتی است که می‌توان به آن اشاره کرد:
- رفع زود هنگام مشکل و خرابی قطعه توسط تکنسین
- پیش‌بینی خرابی قبل از بروز حادثه و اعزام خودروبه ماموریت با تکیه بر رفع مشکلاتی که به آسانی قابل رفع هستند.
- قابلیت برنامه‌ریزی مناسب و تامین قطعات در نقطه بهینه
- قابلیت برنامه‌ریزی فعالیت کاری تعمیرات در زمان مشخص
- کاهش هزینه‌های مربوط به نگهداری خودرو
- کاهش ریسک ایمنی خودرو هنگام اعزام به ماموریت
اما پس از شناسایی مزیت‌های این نوع فعالیتف چه اقدام‌ها و چه زیر ساخت‌هایی برای این منظور نیاز است؟
انواع اقدام‌های پیشگیرانه در فعالیت تعمیر و نگهداری خودرو
در فرایند برنامه‌ریزی به منظور تعمیر و نگهداری پیشگیرانه خودرو، فعالیت‌های مختلفی بر اساس اهداف مورد نظر تعریف می‌شوند. اما دسته‌بندی کلی آنها به موارد زیر خلاصه می‌شود، نکاتی که بسته به نوع فعالیت به تکنسین‌های تخصصی مکانیک و یا برق جهت اقدام، ارجاع خواهد شد:
- بازدید و بازرسی (بعنوان مثال سطح روغن موتور، ضد یخ یا انواع مایعات خودرو، انسدادها،….)
- نظافت و تمیز کردن بخش‌های مختلف
- روغنکاری قطعات
- آچار کشی
- تنظیم کردن فشار باد لاستیک، دمای یخچال کانتینر،…
- کالیبراسیون دستگاه‌ها و قطعات دیجیتال خودرو
- تعویض قطعات (فیلترها، اتصالات، سیم‌ها، لامپ‌ها،…)
فرم‌های تعمیرات ونگهداری پیشگیرانه
پس از تعریف نوع اقدامات برای تسهیل فعالیت تعمیرات ونگهداری پیشگیرانه توسط افراد مختلف و استانداردسازی فعالیت‌ها، نمونه فرم‌ها و یا چک لیست‌هایی طراحی می‌شوند که بر حسب نوع خودرو و به صورت دوره‌های در فواصل زمانی مشخص به عنوان مثال (روزانه، هفتگی، ماهیانه، سالانه) بازرسی و یا تعمیرات مربوط بر آن مبنا انجام می‌پذیرد.
این فرم‌ها به شکل‌های مختلف ساده و یا به صورت کامل همراه با جزییات توسط کارشناس مربوط طراحی می‌شوند. اما به طور معمول دسته‌بندی آنها در بخش‌هایی چون مشخصات خودرو، نام قطعه، برنامه زمانی سرویس و بازرسی ونحوه انجام آن می‌باشد.
بررسی نکات موجود در یک فرم تعمیر و نگهداری پیشگیرانه خودرو
در نمونه‌های دستی یک دستورالعمل کلی با پیوست‌های مربوط که همان فرم‌ها می‌باشد، تعریف می‌شوند.این فرم‌ها با تعریف موارد زیر در ابتدا تنظیم می‌شوند:
الف- هدف: بیان هدف از تنظیم فرم
ب- دامنه کاربرد: بیان دامنه استفاده از فرم (به عنوان مثال خودروی سبک یا سنگین)
ج-مسئولیت‌ها: بیان واحدهای مسئول اجرا و نظارت بر فعالیت
د- شرح فعالیت و اقدامات: شرح کلی فعالیت اقدامات و فعالیت‌های واحدهای مختلف مسئول در بازه‌های زمانی مشخص و فرم‌هایی که باید تکمیل شوند، در این بخش کاملا مشخص می‌گردند.
ه- فرم اولیه: این فرم شامل برنامه زمان بندی انجام فعالیت پیش بینی شده با در نظر گرفتن مواردی چون موضوع سرویس، نوع سرویس، دوره سرویس (روزانه، هفتگی، سه ماهه، شش ماهه، سالیانه) است.
و-فرم برنامه‌ریزی انجام عملیات: در این فرم عملیات مورد نیاز برای تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه و سپس اقدام انجام شده در تاریخ مقرر درج می‌شود. پارامترهای لحاظ شده در این فرم می‌تواند شامل مواردی چون تاریخ پیش بینی شده انجام برنامه، شرح اقدام انجام شده (بعنوان مثال تعویض ضد یخ، روغنکاری، تعویض قطعه،….، تاریخ انجام اقدام و نام و امضا فرد انجام دهنده عملیات باشد.
کلیه فرم‌ها بر اساس نوع خودرو، کد شناسایی خودرو و مسئول انجام آن طبقه‌بندی می‌شوند. همان طور که گفته شده این فرم‌ها بر اساس وضعیت خودروو مطابق نظر کارشناسان قابل تهیه و تنظیم می‌باشد و در این مبحث صرفا نکات کلی مورد نیاز فعالیت اشاره شده‌اند.
آیا این فرم‌ها در یک ناوگان حمل و نقل به صورت دستی تکمیل و نگهداری می‌شوند؟
در هر سازمانی این فرم‌ها به صورت پیش فرض و بر اساس استانداردی مشخص توسط کارشناسان تهیه می‌شوند. اما از آنجا که یادآوری زمان‌های دوره‌ای قطعات مختلف بویژه در ناوگانی که چندین خودرو در اختیار دارد، نیازمندی سیستمی خودکار است که به تکنسین مربوطه اعلان لازم را ارایه دهد. این امر پس از تعریف دستی موارد بر اساس فرم‌ها در سامانه نرم‌افزاری مربوط به تعمیر و نگهداری پیشگیرانه قابل انجام است. در این حالت با حداقل کردن خطای انسانی، بورکراسی اداری در این زمینه نیز کاهش یافته و در نتیجه فعالیت مرتبط بصورت منسجم و یکپارچه یادآوری و در موعد مقرر انجام می‌شود.
به طور معمول در سامانه‌های نرم‌افزاری مدیریت ناوگان حمل و نقل، تعمیرات ونگهداری پیشگیرانه به عنوان یک ماژول اصلی تعریف می‌شود. ماژولی که ویژگی اصلی آن اعلان و هشدار لازم به بخش مربوط انجام عملیات و همچنین مدیریت است تا همزمان فعالیت اجرایی و نظارت بصورت کامل انجام پذیرد. شرکت پیشگامان آسیا نیز با تعریف این ماژول در سامانه تخصصی خود امکان لازم برای دسترسی به این فعالیت برای کلیه سازمان‌هایی که در صدد تسهیل و چابکی حداکثری فرایندهای خود هستند را فراهم نموده است.
در صورت نیاز پس از بررسی توضیحات لازم در بخش مربوط در وب سایت با کارشناسان ما در این زمینه در ارتباط باشید.
