حدود ۷۰ درصد شرکتهای لجستیکی جهان در حال سرمایه گذاری روی تحول دیجیتال هستند. اما بیشتر آنها در مسیر پذیرش و توسعه فناوریهای جدید با مشکل روبرو میشوند. دلیل اصلی این موضوع درک ناکافی عوامل انسانی از تغییر و زیرساختهای ناآماده شرکت برای انطباق با فناوریهای روز است. اما این چالشها در برابر فواید تحول دیجیتال برای پاسخگویی سریعتر و بهتر به مشتریان و افزایش بهرهوری شرکت ناچیز است و نیاز به پیدا کردن راهکارهای مرتبط دارد. در این مطلب بعد از بررسی پنج چالش تحول دیجیتال در لجستیک، راهکارهای نرم افزاری و شیوههای مدیریتی برای تطابق با این تغییر را بررسی میکنیم.
نگاهی به روند تحول دیجیتال در جهان
تحول دیجیتال در لجستیک، استفاده از فناوریهای دیجیتال برای بهبود عملیات زنجیره تامین از طریق افزایش کارآیی، شفافیت و چابکی است. در این مسیر شرکتها از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، اتوماسیون و تحلیل کلان دادهها به عنوان راهکارهای سادهسازی عملیات لجستیک و افزایش تجربه مشتریان استفاده میکنند. در حال حاضر تحول دیجیتال نقش اصلی در فعالیت شرکتهای لجستیکی جهان دارد. بررسی روند با آمار زیر نشاندهنده این موضوع است:
- پیشبینی میشود بازار لجستیک دیجیتال از ۳۷/۶۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ به ۱۲۰/۳۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ برسد.
- ۷۰ درصد از شرکتهای لجستیک سازمانی در جهان تاکنون وارد مسیر جدید تحول دیجیتال شدهاند.
- ۹۷ درصد از این سازمانها منابع لازم برای توسعه استراتژی تحول دیجیتال را به خود اختصاص دادهاند
- بسیاری از شرکتهای لجستیک از اینترنت اشیا (IOT) استفاده میکنند. طبق یک نظرسنجی جهانی، ۵۵ درصد از شرکتهای لجستیکی ۱۰۰۰ تا ۱۰.۰۰۰ دستگاه IOT را در فعالیتهای خود بهکار میبرند.
این آمار رو به رشد نشان می دهد که تحول دیجیتال دربیشتر شرکتهای لجستیک یک ضرورت استراتژیک برای ماندن درازمدت در بازار رقابتی است. اما با وجود فواید بسیار این تحول در انجام سریع تر و روانتر عملیات لجستیک و کمک به تصمیمگیریهای هوشمندانه با توجه به تحلیل دادهها و ارتقای کیفیت خدمات، پیادهسازی آن با چالشهایی همراه است. البته چالشهایی که هر یک راهکار خاصی برای رفع آن نیز وجود دارد. در ادامه بحث پنج چالش تحول دیجیتال در لجستیک را بررسی میکنیم.
چالش اول. وجود فرایندهای جزیرهای در شرکت
در بازار دیجیتالی صنعتی لجستیک، نیاز زنجیرههای تامین برای انجام سریع و مقرونبهصرفه سفارشها افزایش یافته است. اما در مواقعی که تیمهای کاری در بخشهای مختلف سازمان با سیستمهای غیریکپارچه و مستقل از هم فعالیت میکنند، کارآمدی و سرعت تا حد چشمگیری کاهش پیدا میکند. این موضوع به دلیل پراکنده بودن اطلاعات در کل سازمان و عدم دسترسی افراد به آن در مواقع نیاز تاثیر منفی بر عملکرد زنجیره لجستیک دارد.
راهکار نرم افزاری رفع چالش
رفع مشکل فعالیت جزیرهای شرکتهایی که در مسیر دیجیتالی شدن هستند، یک مزیت رقابتی برا ی ادامه فعالیت است. متمرکز کردن دادهها در یک سیستم مدیریت محتوای یکپارچه که همه پرسنل به ان دسترسی داشته باشند، اولین گام در این خصوص است. اتصال این سیستم به زیرساخت فناوری اطلاعات شرکت، فرایندهای عملیاتی جزیرهای را از بین خواهد بود. همچنین به دلیل انتقال آسانتر دادهها، تحلیل آنها سادهتر شده و همکاری تیمی به شکل موثرتری پیش خواهد رفت. با این کار عملیات لجستیک بهینه شده و حرکت در مسیر دیجیتالی شدن تبدیل به نقطه قوت شرکت تبدیل خواهد شد.
چالش دوم: مدیریت دادهها و امنیت آنها
اطلاعات دیجیتال نیروی محرکه صنعت لجستیک است و کلیه فعالیتهای آن از تامین مواد اولیه، انبارداری و حمل و نقل در آن نیاز به مستندسازی دقیق دارد. این زنجیره معادل حجم عظیمی از دادهها است که شرکتهای لجستیک هر روز با آن در ارتباط هستند. این موضوع به خصوص در زمانهایی که دادهها پراکنده هستند و در بخشهای مختلف ذخیره شدهاند، موضوع مدیریت آنها را به یک چالش تحول دیجیتال در لجستیک میکند. از طرفی ورود و پردازش دستی دادهها همراه با خطاهایی است که بهبود تجربه مشتری مطابق اهداف مد نظر شرکت را با اختلال مواجه میکند. بنابراین نیاز به تدوین استانداردهایی در لجستیک و زنجیره تامین داریم تا انتظارات مشتریان در حد مطلوب تامین شود. به این شکل دادههایی مطمئن نیز در اختیار مدیران برای تصمیمگیریهای آینده قرار خواهد گرفت.
راهکار نرم افزاری رفع چالش
استفاده ازسیستم مدیریت محتوای یکپارچه نیز در این خصوص فعالیتی موثر برای ذخیره و مدیریت بهتر دادهها است. کلیه کارکنان با اتصال به این منبع داده به شکل لحظه ای تصویری شفاف از وضعیت کسب و کار و عملکرد کلی شرکت در اختیار خواهند داشت. بنابراین شرکت همواره مطابق با استاندارد مدیریت داده حرکت میکند و برآوردن انتظارات مشتریان سادهتر خواهد بود.
چالش سوم: کمبود اتوماسیون فرایندها
عملیات لجستیک وابسته به نیروی انسانی، زمانبر و مستعد خطا و ناکارآمدی هستند. به همین دلیل برای پاسخ به نیازهای رو به رشد مشتریان، حرکت به سمت اتوماسیون ضروری است و به این شکل زمان و هزینه فعالیت صرفهجویی میشود. همچنین لازم است توجه داشته باشیم که اتوماسیون برای رفع چالش تحول دیجیتال در لجستیک یک گزینه جانبی نیست.
راهکار نرم افزاری رفع چالش
استفاده از نرم افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای خودکارسازی وظایف و گردش کارها یکی از راهکارهای رفع چالش تحول دیجیتال در لجستیک است. البته با رشد صنعت لجستیک، ترکیب تخصص انسان با هوش مصنوعی میتواند در مواجهه با چالشها بهرهوری را افزایش دهد. طبق برآوردها، شرکتهای لجستیکی در سراسر جهان طی ۲۰ سال آینده با استفاده از هوش مصنوعی ۱.۳ تا ۲ تریلیون دلار ارزش اقتصادی ایجاد خواهند کرد. هوش مصنوعی با تحلیل دادههای لحظهای، برنامهریزی دقیقتر در پیشبینی تقاضا بسیار تاثیر می گذارد. همچنین حذف کارهای دستی و خودکار کردن پردازش اسناد، زمان و هزینه را کاهش داده و سرعت عمل در فرایندهای لجستیک را افزایش میدهد.
چالش چهارم: وابستگی به سیستمهای قدیمی
سیستمهای قدیمی علاوه بر کند کردن عملیات، بهرهوری را کاهش داده و هزینه نگهداری بالایی دارند. برای رشد با کمترین ریسک و تضمین تداوم کسب و کار، شرکتهای لجستیک باید سیستمهای اطلاعاتی قدیمی خود را نوسازی کنند. از طرفی با توجه به نیاز یکپارچه شدن فناوریهای جدید با سیستمهای سنتی، فرایند ادغام دشوار و زمانبر است. حتی برخی سیستمهای قدیمی با فناوریهای جدید سازگار نیستند و ممکن است جایگزینی آنها نیاز به سرمایه گذاری بالایی داشته باشد.
راهکار رفع چالش
تنها فعالیت قابل اجرا در فرایند سازگاری با فناوریهای جدید، نوسازی سیستمهای قدیمی با توجه به پیچیدگی های خاص زنجیره تامین در هر شرکت است. این کار در نهایت منجر به امنیت و انعطافپذیری بالاتری میشود، به شکلی که هزینههای عملیات کاهش یافته و بهرهوری کل سیستم افزایش مییابد. زمانی که فواید استفاده از سیستمهای جدید در درازمدت را در نظر بگیریم، هزینه نوسازی یا حتی سرمایهگذاری برای جایگزینی آنها نیز اهمیت کمتری پیدا خواهد کرد.
چالش پنجم: کمبود نیروی متخصص
کمبود نیروی کار ماهر در صنعت لجستیک یکی از مشکلات اصلی در فرایند تحویل دیجیتال است. طبق مطالعات انجام شده حدود ۴۰ درصد از چالشهای پذیرش فناوری ناشی از کمبود مهارت و آموزش کافی است که باعث میشود کارکنان قادر به بهرهبرداری کامل از فناوریهای جدید نباشند. نتیجه این موضوع پذیرش پایین، کاهش بازگشت سرمایه و کند شدن حرکت در مسیر تحول دیجیتال خواهد بود.
راهکار رفع چالش
طبق آمارها کارکنانی که ابزارهای بروز و پیشرفته در اختیار دارند، دو برابر بیشتر از سایرین در انجام کارها مشارکت میکنند و احتمال ماندن آنها بیشتر از سه سال در شرکت بالای ۸۵ درصد است. برای دسترسی به این سطح از بهرهوری در مرحله اول تحول دیجیتال، انتخاب نرمافزارهای ساده و کاربر پسند که به حداقل آموزش نیاز داشته باشند، بسیار اهمیت دارد. در گام بعدی نیز برگزاری دورههای آموزشی توجیهی و استفاده از خدمات پشتیبانی شرکت اجرا کننده فناوریهای دیجیتال مهمترین فعالیت در این راستا است.
راهکارهای مدیریتی رفع چالشهای تحول دیجیتال
علاوه بر راهکارهای نرم افزاری، در مسیر تحول دیجیتال لازم است مدیران شرکتهای لجستیک نیز فعالیتهایی در سطح بالای عملیاتی انجام دهند. مهم ترین آنها به شرح زیر هستند.
تعیین اهداف شفاف
برای اجرای موفق تحول دیجیتال تعیین اهداف مشخص ضروری است. این اهداف میتواند مواردی مانند بهبود کارآیی، ارتقای تجربه مشتری یا پیشبینی تقاضا را شامل شود. برای مثال یه شرکت خدمات لجستیک شخص ثالث برای رفع چالشهای خود ممکن است اهدافی مانند خودکارسازی عملیات انبار و بهبود دقت مدیریت موجودی در مراکز توزیع را تعریف کند.
جذب رهبران و حامیان اجرایی
مطالعات نشان داده است که احتمال موفقیت برای انجام تغییر در شرکتها همراه با حامیانی که عملکرد مطلوبی دارند، ۷۳ درصد بیشتر است. حمایت قوی مدیران ارشد یا مشارکت فعال افرادی که قادر به رهبری تغییرات هستند، در این مسیر یکی از مهمترین ابزارها محسوب میشود.
ارزیابی تاثیر تغییر
قبل از اجرای تحول دیجیتال بهتر است ارزیابی کاملی از تاثیر آن بر کارکنان انجام گیرد. بعد از این کار تدوین یک برنامه عملیاتی برای رسیدگی به مقاومت احتمالی در پذیرش گام دوم فعالیت است.
توسعه استراتژی مدیریت تغییر
طراحی یک استراتژی برای هدایت مسیر تحول دیجیتال شامل برنامههای ارتباطی، آموزشی و ساز و کارهای حمایتی به رفع چالشها کمک میکند. در این میان اطمینان از اینکه استراتژی تدوین شده به جنبه انسانی تغییر میپردازد و برنامهای برای آمادهسازی و توانمندسازی افراد جهت سازگاری با فناوری جدید در آن دیده شده است، بسیار اهمیت دارد.
برقراری ارتباط موثر
تلاش در جهت تحول دیجیتال باید با ارتباطات شفاف و باز درباره دلایل تغییر و مزایای آن برای پرسنل انجام گیرد. بنابراین مدیران باید برای درک مشترک و همراستایی بیشتر پرسنل، تغییرات را برای افراد تشریح کنند تا نگرانیها در این مورد کاهش پیدا کند.
آموزش و پشتیبانی
آموزش مهارتهای دیجیتال لازم، کارکنان را برای موفقیت در محیط دیجیتال جدید مجهز میکند. بنابراین لازم است برنامههای آموزشی متناسب با نیاز گروههای مختلف ارائه شود و با پشتیبانی مداوم، به سوالات و چالشهای پرسنل در این خصوص پاسخ داده شود.
تقویت فرهنگ سازمانی برای تغییر
فرهنگی که تغییر و نوآوری را میپذیرد، عامل اصلی پیشتاز بودن سازمان است. برای تشویق این موضوع مدیران باید ذهنیتی را ترویج کنند که بهبود مستمر را ارزشمند میداند. سپس با تشویق افرادی را که در این مسیر مشارکت میکنند و برجسته کردن رفتارهای مثبت آنها، فرهنگ تغییر را بین سایرین ترویج کنند. البته درگیر کردن کارکنان مخالف تغییر در فرایند اجرای تحول دیجیتال برای ایجاد حس مالکیت یا ارائه پشتیبانی بیشتر به شکستن سد مقاومت در برابر تغییر کمک میکند.
پایش و اندازهگیری پیشرفت
در نهایت نیز تدوین شاخصهایی برای سنجش موفقیت و اثربخشی تحول دیجیتال بر توسعه سریع آن بسیار موثر است. بررسی این شاخصها به شکل دورهای و تنظیم استراتژیهای تحول بر اساس بازخورد و دادههای عملکردی به پذیرش بهتر و سادهسازی تطابق با فناوریهای دیجیتال کمک میکند.
جمعبندی
محور اصلی موفقیت تحول دیجیتال در صنعت لجستیک حمایت از کارکنان در مسیر تغییر است. اجرای یک رویکرد ساختاریافته و انسان محوربه مدیران کمک می کند تا بر چالشهای خاص دیجیتالیشدن با توجه به پیچیدگیهای زنجیره تامین غلبه کنند. در کنار این استراتژیهای مدیریتی، استفاده از خدمات نرمافزاری شرکتهای معتبر فعال در طراحی و پیادهسازی نیز بسیار اهمیت دارد. شرکتی که با اتکا به تجربه خود در پیادهسازی نرمافزارهای کاربرپسند با محیط ساده بتواند سازمان را در جهت تطابق و سازگاری بهتر با تغییرات همراهی کند. در این مسیر شرکت پیشگامان آسیا به عنوان یکی از فعالان این بخش آمادگی دارد تا با مشاوره به مدیران هوشمند و آیندهنگر صنعت لجستیک و ارائه خدماتی سفارشی مطابق نیاز شرکتها هدایت تحول دیجیتال را بر عهده گیرد. خدماتی که در نقطه شروع تنها نیاز به یک تماس دارد.
مراجع
