هزینه‌های سوخت بخش قابل توجهی از بار مالی عملیاتی ناوگان‌های حمل و نقل را تشکیل می‌دهد. در این میان نوسان قیمت سوخت نیز بر پیش‌بینی‌های مالی شرکت‌ها و اختصاص بودجه سالانه تاثیرگذار است. بنابراین لازم است مدیران ناوگان مدیریت هزینه‌های مربوط به مصرف سوخت با توجه به نوسانات سالانه آن‌را در حین عملیات برای حفظ مزیت رقابتی و بهینه‌سازی عملکرد فعالیت در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند. هر چند راهکاری بسیاری در این زمینه وجود دارد، اما در مطلب پیش‌رو قصد داریم پنج استراتژی اصلی با تمرکز بر نرم‌افزارهای بروز جهان را بررسی کنیم.
افزایش قیمت سوخت چه تاثیری بر عملیات ناوگان دارد؟
نوسان قیمت سوخت از سه جنبه اصلی بر مدیریت عملیات ناوگان تاثیر می‌گذارد:
- اختلال در انجام عملیات: هر نوع افزایش قیمت سوخت در برنامه‌های مالی پیش‌بینی شده برای انجام عملیات حمل و نقل اختلال ایجاد می‌کند. این موضوع با تاثیر بر تصمیم‌گیری مدیران مبنی بر تغییر مسیرهای جاده‌ای حتی می‌تواند باعث تاخیر در تحویل کالا شود.
- مسیریابی ناکارآمد: نوسان قیمت سوخت باعث به هم خوردن برنامه‌ریزی‌ها مربوط به مسیرهای بهینه از قبل پیش‌بینی شده می‌شود. زیرا ممکن است رانندگان مسیرهای جایگزین دیگری را نسبت به مسیرهای با مصرف سوخت کم در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند.
- کاهش سودآوری سازمان: قیمت بالای سوخت،حاشیه سود شرکت را کاهش داده و حفظ عملکرد مالی سالم را دشوارتر می‌کند.
با توجه به این موارد انجام هر راهکاری از تعمیر و نگهداری پیشگیرانه تا بهینه‌سازی مسیر با نرم‌افزارهای بروز هر یک می‌توانند تاثیر بسیاری در جلوگیری از چالش‌های احتمالی داشته باشند.
راهکارهای مقابله با تاثیرات افزایش قیمت سوخت
نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان حمل و نقل یکی از راهکارهای اولویت‌دار برای مدیریت مصرف سوخت حتی در زمان نوسانات قیمتی آن ناشی از سیاست‌های دولت‌ها هستند. این نرم‌افزارها با ارائه گزارش‌های دقیق کمک فکری مناسبی به مدیران ناوگان در زمان بحران قیمت‌ها و تغییرات سالانه هزینه‌های مربوط به سوخت می‌دهند. در کنار استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان، فکر کردن به سوخت‌های جایگزین دوستدار محیط زیست می‌تواند روشی آینده‌نگرانه در سازمان‌های حمل و نقل به‌حساب آید. بر همین اساس پنج راهکار برای مقابله با تاثیرات منفی افزایش مصرف سوخت به شرح زیر تقسیم بندی می‌شوند:
۱. راهکار بر پایه تجزیه و تحلیل مصرف سوخت
ثبت مداوم اطلاعات مربوط به مصرف سوخت وسیله نقلیه در طول دوره‌های زمانی مشخص (به شکل ماهانه یا روزانه) امکان ردیابی دقیق آن‌را برای مدیر فراهم می‌کند. نرم‌افزار مدیریت ناوگان با ذخیره‌سازی و درج اطلاعاتی مانند تاریخ‌های سوخت‌گیری وسیله و مقدار آن به مدیر عملیات در تصمیم‌گیری‌های لازم و بررسی علت افزایش احتمالی مصرف سوخت کمک می‌کند. تجزیه و تحلیل این داده‌ها و گزارش‌های نرم‌افزار در طول زمان علاوه بر امکان بررسی روند، همراهی فکری مناسبی برای اتخاذ تصمیم‌های مناسب در جهت بهینه‌سازی مصرف است.
۲. راهکار بر پایه اصلاح عادات رانندگی پر خطر
فناوری‌های GPS و تلماتیک دو ابزار کمکی مهم برای ارزیابی رفتار رانندگان در حین عملیات حمل و نقل هستند. نرم‌افزاری مدیریت ناوگان با استفاده مستقیم از این دو فناوری بازخوردهای مناسبی را در خصوص رفتارهای پر خطر رانندگان مانند شتاب‌گیری ناگهانی، ترمزگیری‌های شدید و سرعت بالا در اختیار مدیر ناوگان قرار می‌دهد. هر یک از این موارد نکاتی تاثیرگذار در افزایش مصرف سوخت به‌حساب می‌آیند. بنابراین مدیریت قادر است بعد از شناسایی این رفتارها برنامه‌های آموزشی لازم برای اصلاح این عادات رفتاری را ترتیب دهد. از طرفی تعریف طرح‌های تشویقی و پاداش برای رانندگی مناسب بر اساس داده‌های دریافتی در نهایت ضمن اصلاح عادات رانندگی پر ریسک، در کاهش مصرف سوخت هم موثر است.
۳. راهکار بر پایه تعمیر و نگهداری منظم خودرو
تعمیر و نگهداری دوره‌ای و منظم وسایل نقلیه ناوگان در افزایش بهره‌وری سوخت و کاهش تاثیر نوسانات افزایش هزینه‌های مربوط به آن تاثیرگذار است. به عنوان مثال مصرف سوخت وسیله نقلیه‌ای که دارای موتور تنظیم شده، فیلتر هوای تمیز، لاستیک با باد مناسب باشد تا حد زیادی کمتر از خودروی مشابه اما فاقد تعمیر نگهداری برنامه‌ریزی شده است. نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان این قابلیت را دارند که با اعلام هشدارهای به موقع و پیش از موعد به مدیر ناوگان در خصوص سر رسید تعمیر یا تعویض قطعات، اتلاف سوخت را به حداقل رسانده و تاثیر منفی نوسانات قیمتی آن را خنثی کنند.
۴. راهکار بر پایه بهینه‌سازی مسیر
بهینه‌سازی هزینه‌های سوخت شامل اولویت‌بندی حرکت در مسیرهای با مصرف پایین‌تر سوخت، به حداقل رساندن زمان بیکاری وسیله نقلیه و اطمینان از تحویل به موقع و سریع کالا است. نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان با استفاده از فناوری تلماتیک و GPS داده‌های GPS داده‌های مناسبی را با هدف ارزیابی و تعیین مسیر بهینه حرکت وسیله نقلیه در اختیار مدیر ناوگان قرار می‌دهد. به این شکل می‌توان مناسب‌ترین مسیر که علاوه بر صرفه‌جویی در زمان مصرف سوخت وسیله را نیز کاهش دهد را انتخاب کرد. این تصمیم‌گیری آگاهانه تاثیرات منفی افزایش سالانه قیمت سوخت را به حداقل خود می‌رساند.
۵. راهکار بر پایه استفاده از سوخت‌های جایگزین
استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی در ناوگان‌های حمل و نقل یکی از روندهای روز دنیای امروز است. مزیت‌های بلند مدت مثل کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، کاهش آلودگی زیست محیطی و در نهایت تاثیر نگرفتن از نوسانات افزایش قیمت سوخت‌های متداول مانند بنزین و گاز مواردی غیر قابل چشم‌پوشی هستند. هر چند بکارگیری خودروهای الکتریکی با سرعت کمی در حال پیشرفت است، با این حال قرار دادن آن در برنامه‌های آینده و درازمدت ناوگان ضرورتی است که باید از همین امروز به آن فکر کرد. موضوعی که در حال حاضر نیز در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است و حرکت جدید شهرداری تهران در استفاده از ۱۰۰۰ دستگاه خودروی برقی در ناوگان تاکسیرانی شهری نشان از اهمیت این موضوع دارد.
افزایش قیمت سوخت بی‌تاثیر است، اگر…
مدیریت ناوگان حمل و نقل به دلیل عوامل بسیاری که باید هر فرد مسئولی به آن توجه کند، بسیار چالش‌برانگیز است. نظارت بر رفتار رانندگان، مدیریت مصرف سوخت، برنامه‌ریزی درست مسیر و تعویض یا تعمیر قطعات تا پیش‌بینی روندها و فناوری‌های آینده، همگی نیاز به دیدگاهی باز و البته استفاده از ابزارهای مناسب دارد. نرم‌افزار مدیریت ناوگان از جمله ابزار کمکی است که با استفاده از فناوری تلماتیک و GPS می‌تواند به شکل موثری مدیران را در این راه همراهی کند. استفاده از این نرم‌افزار به‌خصوص در خنثی کردن تاثیرات نامطلوب افزایش سالانه مصرف سوخت تا حد بسیاری نگرانی‌های فکری مدیران ناوگان را برطرف می‌کند. هر چند در این میان از حرکت در جهت استفاده از خودروهای الکتریکی هم نمی‌توان چشم پوشید.
مرجع:
