همه چیز درباره روغن موتور خودرو
موتور هر خودرویی قلب تپنده آن است. حرارت یکی از اصلی ترین چالش های موجود در موتور هر خودرویی می باشد و علت این حرارت زیاد نیز اصطحکاک و عمل احتراق در موتور است. روغن موتور در خودرو به دلیل داشتن ظرفیت گرمایی ویژه بالا یکی از عوامل ضروری برای خنک کاری موتور است و همچنین به دلیل داشتن خاصیت روان کاری بالا نیز از اصطحکاک زیاد در خودرو جلو گیری می کند. با ما همراه باشید تا با هم روغن موتور خودرو را بررسی کنیم.
اجزای اصلی روغن موتور
روغن موتور ها عموما از دو پایه اصلی تشکیل می شوند:
1. روغن پایه و مواد افزودنی (Additive)
از اسم روغن پایه نیز پیدا است. روغن پایه جز اصلی روغن موتور است ولی از انجایی که روغن پایه نمی تواند به تنهایی برای موتور کافی باشد نیاز به ترکیبات افزودنی است که به بازدهی موتور و افزایش عمر موتور خودرو کمک کند در ادامه به توضیح مختصری از این ترکیبات می پردازیم.
2. تمیز کننده ها (Dispersants and Detergents)
دیواره بلوکه موتور به دلایل مختلف مثل کار کرد زیاد یا فرسودگی روغن خودرو و … دچار جرم و الودگی می شود که به شکل گریس مانند است.
در روغن موتور ها از مواد افزودنی پاک کننده استفاده میکنند تا با تعویض روغن جرم ها موتور تا حد زیادی تخلیه شود.
البته این مسله (جرم گرفتگی موتور ) تا حد زیادی به نگهداری از خودرو و نوع روغن خودرو مربوط می شود.
بازدارنده های اکسیداسیون
روغن موتور در طول زمان بر اثر کارکردن اکسید می شود و این عامل باعث می شود اصطحکاک موتور بالا برود و موتور دچار سایش شود.
افزودنی های اکسیداسیون می تواند تا حد زیادی از این اتفاق جلوگیری کند و اکسید شدن روغن را به تعویق بی اندازد.
افزودنی های گرانروی
شاخص گرانروی یکی از مهم ترین موارد در روغن موتور می باشد که در ادامه به توضح کامل تر آن می پردازیم ولی به صورت خلاصه شاخص گرانروی به دمای محیطی که خودرو در آن قرار دارد بستگی دارد و متغیر است همچنین نوع موتور نیز عامل مهمی در انتخاب شاخص گرانروی مناسب نیز است.
موارد دیگر افزودنی ها
- مواد پایین آورنده نقطه ریزش
- ضد کف ها (Anti foams)
- امولسی فایر ها و دی امولسی فایر ها (Emulsifiers and Demulsifiers)
- مواد ضد زنگ زدگی و ضد خورندگی (Anti Corrosion & Anti Rust)
- مواد ضد سائیدگی(Anti Wear)
- و…
اعداد و حروف و عبارت های روی روغن موتور به چه معنا است ؟
نوع روغن :
بر روی جعبه روغن موتور حتما یکی از این سه عبارت نوشته شده است
روغن معدنی (Mineral)
روغن نیمه سنتتیک
روغن تمام سنتتیک (Fully Synthetic)
1. روغن معدنی یا Mineral
روغن های معدنی به روغن های ارگانیک نیز معروف هستند.
و یکی از شناخته شده و قدیمی ترین روغن های موجود در بازار می باشند.
روغن های مینرال بر پایه نفت خام ساخته می شوند و بیشتر در موتور های قدیمی استفاده می شوند.
اگر بر روی جعبه روغن موتوری نامی از مینرال بودن آن نشه بود و همچنین روی آن اثری از سنتتیک یا نیمه سنتیتک بودن نبود قطعا آن روغن مینرال است.
2. روغن های تمام سنتتیک (Fully Synthetic)
روغن های تمام سنتتیک از لحاظ ساختاری کاملا با روغن های معدنی یا مینرال متفاوت می باشد.
روغن های مینرال از فراورده های نفتی تولید می شوند ولی روغن های سنتیتک نوعی از روغن های ساختنی هستند که در ازمایشگاه ها تولید می شوند
بهترین نوع روغن های سنتتیک روغن های هستند که بر پایه PAO یا Poly Alpha Olefins ساخته می شوند این روغن ها به دلیل داشتن ترکیبات Ester
دارای کارکرد های بالا تری نسبت به بقیه روغن ها دارند و همچنین برای خودرو های قدیمی نیز که نیاز به روغن مینرال دارند می توان از این نوع روغن ها استفاده کرد.
روغن های سنتتیک به دلیل ساخته شدن در ازمایشگاه ها دارای کارکرد های مشخص می باشند.
این روغن ها به دلیل داشتن ترکیبات پلیمری دارای طول کارکرد بالا تری نسبت به سایر روغن ها هستند و همچنین دارای تحمل دمای بالا تری نسبت به سایر روغن ها هستند و نسبت به روغن های معدنی، تبخیر ناچیز تری دارند.
روغن های سنتتیک در مقابل اکسیداسیون مقاوم ترند و ایم ویژگی این نوع روغن ها را به روغن های برتر بازار تبدیل می کند.
از دیگر تاثیرات روغن های سنتیتک در اتوموبیل کاهش مصرف سوخت خودرو می باشد زیرا اصطحکاک در موتور را به صورت چشمگیری کاهش میدهند.
از معایب این روغن ها می توان به قیمت بالا تر نسبت به روغن های معدنی و مضر بودن برای خودرو های قدیمی نیز اشاره کرد.
3. روغن های نیمه سنتتیک
روغن موتور های نیمه سنتتیک همان طور که از اسمش نیز پیداست از ترکیب روغن های معدنی یا مینرال و روغن های سنتتیک ساخته شده است و ترکیبی از این دو نوع روغن است.
از نکات مثبت این روغن می توان به قیمت مناسب تر نسبت به روغن های تمام سنتتیک اشاره کرد.
ویسکوزیته یا گرانروی در روغن موتور به چه معناست؟
گرانروی یا ویسکوزیته یکی از ویژگی های سیالات به حساب می آید.
و تمایل به جاری شدن مایعات را نشان می دهد.
مثلا آب گرانروی پایینی دارد و عسل گرانروی بالای دارد و به عبارت ساده اب رقیق است و عسل غلیظ.
یکی از عواملی که بر گرانروی مایعات تاثیر مستقیم می گذارد دما است.
مایعات در اثر حرارت روان میشوند و بر اثر سرما نیز غلیظ می شوند.
پس با این توضیحات پی می بریم که گرانروی روغن، یک عامل بسیار مهم در انتخاب روغن است و بستگی به دمای محیط زندگی و نوع موتور خودرو است.
استاندارد SAE
SAE مخفف کلمه Society Of Automotive Engineers است به معنی انجمن مهندسین خودرو. در این استاندارد از اعداد بین 0 تا 60 استفاده شده است که 0 کمترین ویسکوزیته را دارد یعنی روغنی که خیلی راحت جاری می شود و 60 بالا ترین گرانروی را دارد یعنی روغن به راحتی جاری نمی شود.
و حرف W هم بر روی روغن نشان دهنده گرانروی در زمستان است. تصور کنید شما در شهر سرد سیری زندگی میکنید. در این حالت باید از روغنی که در هوای سرد روان است استفاده کنید.
روغن ها را از لحاظ گرانروی به دو دسته تقسیم میکنیم
1. روغن موتور مونوگرید
این نوع روغن ها به دلیل ساختاری که دارند فقط در یک دما می توانند کار کنند مثلا در شهر های که همیشه در تمام فصول سال سرد هستند یا شهر های که در تمام فصول سال گرم هستند.
از ایرادات این روغن این است که با تغیرات اب هوایی کارای خود را از دست می دهند.
2. روغن های مالتی گرید
روغن های مالتی گرید بر خلاف روغن های مونو گرید در چهار فصل سال کار می کنند و کارای خود را با تغیرات دما از دست نمی دهند.
گرانروی یا ویسکوزیته در این نوع روغن ها با دو عدد که توسط کلمه W از هم جدا می شود، نشان داده می شود.
به طور مثال:
- 0w-30
- 5w-20
- 5w-30
- 10w-30
- 10w-40
- 15w-40
- 15w-50
- 20W-50
- و…
انتخاب گرانروی روغن موتور باید با توجه به دفترچه راهنمای خودرو باشد .
استاندارد API
API مخفف عبارت (American Petroleum Institute) است . و به معنای موسسه نفت امریکا می باشد.
یکی دیگر از شاخص های کیفی در انتخاب روغن موتور استاندارد API است. که برای ماشین های بنزینی و دیزلی نماد آن متفاوت است.
نماد آن برای خودرو های بنزنی با حرف S شروع می شود و برای خودرو های دیزلی با حرف C شروع می شود.
در روغن موتور هایی مناسب برای بنزین پس از حرف S یکی از حروف از A تا N قرار می گیرد به صور مثال SN یا Sj یا SM…
هر چه حرف بعد از S به سمت N برود یعنی روغن موتور با کیفیت تر است و هر چه به سمت A برود از کیفیت روغن موتور کاسته می شود.
به طور مثال زوغن موتوری با شاخص API-SN با کیفیت تر از روغن موتوری با شاخص API-SL است.
همچنین گفتیم که در خودرو های دیزلی استاندارد API را با حرف C نشان می دهیم. در خودرو های دیزلی پس از حرف C یکی از حروف A تا J قرار می گیرد.
در این مدل مورد هم، هر چه حرف پس از C به سمت j برود، روغن از سطح کیفی بیشتری برخودار است و هرچه به سمت A برورد از سطح کیفی آن کاسته می شود.
به طور مثال روغن موتوری با سطح کیفی API-CJ از کیفیت بیشتری نسبت به روغن موتوری با سطح کیفی API-CA بهره می برد.
نکات مهم درباره تعویض روغن
- با هر بار تعویض روغن، فیلتر روغن و فیلتر هوای ماشین را عوض کنید.
- حتما قبل از وارد شدن به تعویض روغنی از داغ شدن کامل ماشین خود مطمعن شوید زیرا گرم بودن خودرو باعث می شود جرم های موتور شل و روان شده و تخلیه شود.
- حتما با توجه به موارد بالا به شاخص ها و استاندارد های روغن خودرویه انتخابی خود دقت کنید.
- نکات مربوط به نوع روغن مناسب خودروی خود را در دفترچه خودروی خود مطالعه کنید.
- حتما روغن خودرو را به موقع عوض کنید تا با این کار از جرم گرفتن موتور و اسیب های بسیار جدی و هزینه بر در اینده جلوگیری کرده باشید.
- نوع روغن انتخابی که در خودرو استفاده میکنید را تعیین کنید و هر بار یک روغن جدید در خودرو استفاده نکنید.
- از ریختن بیش از حد مجاز تعیین شده روغن موتور در اتوموبیلتان خودداری کنید.
توجه به ریختن روغن موتور مناسب و تعویض به موقع آن باعث طولانی شدن عمر موتور و بازدهی بیشتر خودرو شما و همچنین جلوگیری از هزینه های سنگین تعمیر موتور می شود .
