صنعت نفت و گاز نیروی محرکه تولید انرژی در هر کشوری به حساب می‌آید. اما در این حوزه پیچیدگی‌های لجستیکی، هزینه‌های بالای حمل و نقل، توقف‌های برنامه‌ریزی نشده و عدم نظارت لحظه‌ای بر ناوگان چالش‌هایی هستند که مدیران و سرپرستان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. با این وجود استفاده از سیستم‌های نوین مدیریت ناوگان و پیاده‌سازی نرم‌افزارهای مربوط با به حداقل رساندن این مشکلات نقش مهمی در دنیای امروزه نفت و گاز ایفا می‌کند. سیستمی که با کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری، ایمنی ناوگان را نیز ارتقا می‌دهد. در این مطلب به مهم‌ترین کاربردها و تاثیرات اجرای سیستم مدیریت ناوگان در این صنعت می‌پردازیم.
مدیریت ناوگان در نفت و گاز به چه معناست؟
مدیریت ناوگان نفت و گاز به کلیه فرایندهای نظارت راهبردی و هماهنگی وسایل نقلیه و تجهیزات مورد استفاده در عملیات اکتشاف، حفاری، تولید و توزیع گفته می‌شود. این عملیات طیف وسیعی از دارایی‌ها، کامیون‌های سنگین، تانکرها و همچنین تجهیزات تخصصی واحدهای فرکینگ، دکل‌ها و واحدهای مختلف دیگر را در بر می‌گیرد.
هدف مدیریت موثر ناوگان نفت و گاز اطمینان از استفاده بهینه، نگهداری برنامه‌ریزی شده، انطباق با مقررات و اجرای مقرون به صرفه عملیات است. بر این اساس راه‌حل‌های زیر در سیستم‌های مدیریت ناوگان اجرا می‌شود:
- ردیابی دارایی و تجهیزات
- بهینه‌سازی مسیر
- مدیریت سوخت
- نظارت بر ایمنی راننده
- تعمیر و نگهداری پیش‌بینی شده
با اجرای هر یک از این موارد ضمن افزایش بهره‌وری عملیاتی، زمان غیر مولد و ناکارآمد در ناوگان به حداقل می‌رسد. ضمن اینکه می‌توان تاثیر بسیاری در کاهش تاثیرات زیست محیطی ناشی از فرایندهای نفت و گاز گذاشت.
فرایند اجرایی و فواید سیستم مدیریت ناوگان نفت و گاز
مدیریت استخراج و حمل و نقل نفت و گاز به دلیل پیچیدگی‌های این صنعت به‌خصوص در مناطق دورافتاده بسیار دشوار است. در این میان به کارگیری سیستم‌های مدیریت ناوگان از طریق راه‌حل‌های زیر نقش مهمی در ساده‌سازی فرایندها دارد:
۱.انتخاب وسایل نقلیه و تجهیزات مناسب
در این حالت بعد از ارزیابی شرایط آب و هوا، جاده و حجم بار متناسب با نیازهای عملیاتی تجهیزات و وسایل نقلیه مناسب انتخاب می‌شوند.
۲. هماهنگی و برنامه‌ریزی مسیر
با استفاده از ابزارها و نرم‌افزارهای بهینه‌ساز مسیر بر حسب شرایط ترافیکی مسیر، محدودیت‌های زمان و مسافت، ظرفیت بار وسیله نقلیه و مقررات قانونی برنامه‌ریزی سفر انجام می‌شود. این برنامه‌ریزی می‌تواند در قالب عملیات مختلف مانند جابجایی دکل، عملیات کراکینگ و حمل و نقل محموله‌های نفتی انجام گیرد. همه این موارد با هدف به حداقل رساندن زمان سفر، کاهش مصرف سوخت و هزینه‌های عملیاتی خواهد بود.
۳. ردیابی و نظارت در زمان واقعی
نظارت بر تمام وسایل نقلیه و تجهیزات ناوگان در صنعت نفت و گاز چالش‌برانگیز است. اما با استفاده از راه‌حل‌های مدیریت ناوگان مدرن و به‌کارگیری ردیاب‌های GPS و تلماتیک نظارت کاملی بر حرکت و موقعیت مکانی آن‌ها انجام می‌گیرد. داده‌های دریافتی ابزار مناسبی برای اطمینان از حرکت وسیله نقلیه در بهینه‌ترین مسیر و پاسخ سریع به حوادث و شرایط اضطراری پیش آمده برای وسیله نقلیه در جاده خواهد بود.
۴. نگهداری و تعمیرات
خرابی‌های پیش‌بینی نشده وسایل نقلیه و تجهیزات، عملیات را با مشکل و اختلال مواجه می‌کند. راه‌حل‌های مدیریت ناوگان بر پایه زمان‌بندی بررسی‌های معمول و ردیابی وضعیت تجهیزات و وسایل نقلیه است که با استفاده از داده‌های مربوط زمان تعمیر و نگهداری آن‌ها کاملا مشخص می‌شود. به این شکل با فراهم آمدن امکان اقدام پیشگیرانه، زمان خرابی کاهش یافته و عمر دارایی‌ها افزایش می‌یابد.
۵. ایمنی راننده و رعایت مقررات
ایمنی در صنعت نفت و گاز اولویت اول انجام عملیات و کار با تجهیزات است. سیستم‌های مدیریت ناوگان قادر هستند رفتارهای پر ریسک رانندگان مانند ترمز شدید یا سرعت غیر مجاز را ردیابی کنند. این موضوع به مدیران امکان اعمال جریمه یا آموزش هدفمند برای اصلاح رفتار را فراهم می‌کند. حتی با این سیستم‌ها قابلیت نظارت بر انطباق فعالیت با ساعات سرویس و سوابق بازرسی نیز وجود دارد.
۶. مدیریت سوخت و نظارت بر مصرف آن
مدیریت موثر ناوگان شامل نظارت بر مصرف سوخت و یافتن راه‌حل‌هایی برای کاهش هزینه‌های مرتبط است. با انجام فعالیت‌هایی مانند بهینه‌سازی مسیر و کاهش مسافت طی شده حین عملیات، حفظ فشار مناسب تایر حین فرایند تعمیر و نگهداری و نظارت بر شیوه درست رانندگی، میزان مصرف سوخت نیز کاهش می‌یابد. سیستم‌های مدیریت ناوگان علاوه بر فراهم آوردن امکان اجرای هر یک از این موارد، داده‌های لازم برای ردیابی مصرف سوخت و رفتارهای رانندگی تاثیرگذار بر مصرف آن را در اختیار مدیران قرار می‌دهند. در نتیجه می‌توان با شناسایی ناکارآمدی‌ها و ضعف‌ها، راهکارهای لازم برای کاهش هزینه‌های سوخت را اجرا کرد.
۷. تجزیه و تحلیل داده ها و گزارش‌دهی پیشرفته
نرم‌افزارهای مدرن مدیریت ناوگان نفت و گاز کلیه اطلاعات و داده‌های موجود در حین اجرای عملیات را در اختیار مدیر قرار می‌دهند. با استفاده از این داده‌ها و آنالیز کامل امکان تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در مورد چرخه تعمیر و نگهداری، تخصیص درست منابع و ارزیابی معیارهای عملکرد ناوگان در دوره‌های زمانی مشخص فراهم می‌شود.
۸. ارتباط با ذینفعان
در یک سیستم عملیاتی موفق نفت و گاز، مدیران ناوگان، تیم‌های تعمیر و نگهداری، بازرسان و رانندگان باید هماهنگ و یکپارچه با یکدگیر حرکت کنند. شفاف‌سازی اطلاعات و پیام‌ها در سیستم‌های مدیریت ناوگان و قابلیت دسترسی آسان از طریق کانال‌های ارتباطی مشخص از ویژگی‌هایی است که ارتباط بین بخش‌ها را ساده می‌کند.
تاثیر مدیریت ناوگان نفت و گاز بر افزایش بهره‌وری
اجرای راه‌حل‌های سیتم مدیریت ناوگان با تاثیر بر موارد زیر نقش مهمی در ارتقای کارآیی عملیاتی و بهره‌وری کل سازمان دارد:
- کاهش هزینه‌های عملیاتی: از طریق مسیریابی بهینه، استفاده بهتر از دارایی‌ها، به حداقل رساند زمان غیر مولد، کاهش مصرف سوخت و به افزایش طول عمر و کارکرد دارایی‌ها
- افزایش طول عمر دارایی‌ها: با استفاده از تعمیر و نگهداری پیشگیرانه و به حداقل رساند زمان خرابی برنامه‌ریزی نشده وسایل نقلیه و تجهیزات
- افزایش ایمنی: از طریق ردیابی و نظارت بر رفتارهای پر خطر رانندگان و تاثیر بر کاهش نرخ تصادفات
- تصمیم‌گیری مبتنی بر داده: جمع‌آوری داده‌ها از بخش‌های مختلف عملیات و تجزیه و تحلیل آن‌ها با هدف شناسایی نقاط بهبود و بهینه‌سازی فرایندها
چگونه راه‌حل‌های بهینه برای مدیریت ناوگان نفت و گاز را اجرا کنیم؟
با توجه به پیچیدگی‌های عملیاتی و چالش‌های موجود در صنعت نفت و گاز استفاده از سیستم‌های مدیریت ناوگان طراحی شده توسط شرکت‌های معتبر یک ضرورت است. در این میان توجه به سابقه فعالیت شرکت در پیاده‌سازی سیستم در صنایع مختلف، بومی‌سازی و سفارشی‌سازی سیستم مطابق نیازها و خدمات پشتیبانی دايمی شاخص‌هایی مهم در انتخاب هستند. هر چند ممکن است با شرکت‌های مختلفی در این خصوص روبرو شوید، اما شرکت پیشگامان آسیا، به عنوان یکی از پیشرو‌های این حوزه از سال ۱۳۸۰ فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرده است و برای پاسخ‌گویی به نیاز فعالان نفت و گاز راه‌حل‌های زیر را برای بهبود عملکرد ناوگان ارائه می‌دهد:
- نرم‌افزار بهینه‌ساز مسیر با استفاده از الگوریتم‌های مسیریابی پیشرفته، بروزرسانی های لحظه‌ای ترافیک
- نرم‌افزار ردیابی وسیله نقلیه در زمان واقعی با قابلیت نظارت بر عملیات و عملکرد راننده حتی در مناطق دورافتاده
- قابلیت مدیریت آسان مسیرها و اعزام رانندگان و تجهیزات طبق برنامه زمان‌بندی
- امکان گزارش‌گیری مستمر برای شناسایی زمینه های بهبود عملیات و فرایندها
- قابلیت یکپارچه‌سازی با پلتفرم‌های مختلف مانند CRM، ERP یا سایر ابزارهای لجستیکی حسب نیاز
این موارد مهم‌ترین امکانات سیستم مدیریت ناوگان طراحی شده توسط شرکت پیشگامان آسیا است که با ارسال درخواست برای مشاهده دموی رایگان و دریافت مشاوره می‌توانید پاسخ سوالات بیشتر خود در این خصوص را دریافت کنید.
مرجع:
