نرم‌افزار مدیریت ناوگان به مدیران کمک می‌کند تا با گردآوری داده‌های ارزشمند، ضمن نظارت مناسب بر ناوگان در نهایت کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری را داشته باشند. طبق مطالعات انجام شده، بالای 50 درصد از ناوگان‌هایی که از این نرم‌افزار استفاده کرده‌اند، نرخ بازگشت سرمایه‌ای بسیار کوتاه و حتی در عرض شش ماه را تجربه کرده‌اند. بله..کاملا واضح است، این موضوع ارزش سرمایه‌گذاری دارد؛ اما در بازار، نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان رایگان بسیاری به‌صورت “متن باز” وجود دارند که بدون صرف هزینه اولیه بالا، قابل استفاده هستند. وسوسه به‌کارگیری این نرم‌افزارها سوال مهم‌تری را مطرح می‌کند: تا چه اندازه می‌توان به آن‌ها اعتماد کرد؟ و آیا ارزش وقت گذاشتن دارند؟
نرم‌افزار مدیریت ناوگان “متن باز“ چیست؟
اصطلاح “متن باز” یا Open Source به چیزی اطلاق می‌شود که قابل تغییر و همچنین به اشتراک‌گذاری توسط عموم است. نمونه در دسترس آن، وب‌سایت ویکی‌پدیا است که محتوای آن توسط افراد مختلف ویرایش شده و تغییر می‌کند. با این حال در صحبت از نرم‌افزار، کمی اوضاع پیچیده‌تر می‌شود.
در نرم‌افزارهای “متن باز”، کد منبع بخشی است که کاربران قادر به مشاهده آن نیستند. برنامه‌نویسان از این کد برای تغییر عملکرد یک نرم‌افزار یا یک برنامه استفاده می‌کنند. آن‌ها با دسترسی به این کد و افزودن ویژگی‌های خاص می‌توانند بخش‌هایی را که به‌درستی کار نمی‌کند اصلاح کرده و یا آن‌را بهبود بخشند. وقتی کد منبع، به‌صورت باز در یک نرم‌افزار در نظر گرفته شود، به این معنی است که برای هر برنامه‌نویسی قابل مشاهده و در دسترس برای تغییر یا اصلاح است.
مزایای نرم‌افزار “متن باز”
1- مشارکت گروهی در اصلاح و بهبود
نرم‌افزار متن باز به‌وسیله گروهی از افراد ایجاد، اصلاح و بهبود می‌یابد. این بدان معنی است که نرم‌افزار اغلب توسط اشخاصی دارای منافع مشترک ایجاد می‌شود که به‌دنبال ارایه راه‌حل برای اصلاح یا بهبود آن در یک موضوع خاص هستند و در این زمینه با یکدیگر همکاری می‌کنند. وجود این گروه از افراد به‌عنوان پشتیبان، می‌تواند باعث عیب‌یابی بهتر و توسعه سریع‌تر نرم‌افزار شود.
2- شفافیت در مشاهده تغییرات
در نرم‌افزار متن باز شما می‌توانید با مشاهده کلیه کدها، تغییرات و اصلاحات انجام گرفته در آن را مشاهده کرده و نسبت به رفع اشکال احتمالی اقدام کنید.
3- کاهش هزینه‌های اولیه
نرم‌افزار متن باز هزینه‌ای بابت در اختیار گذاشتن لایسنس از کاربر دریافت نمی‌کند. البته این به معنای رایگان بودن آن نیست، اما هزینه سرمایه‌گذاری اولیه کمتری نیاز دارد.
4- ارایه راه‌حل‌های مبتنی بر احترام به نظر مخاطب
هر نرم‌افزاری به‌دنبال ارایه بهترین نسخه خود است و علاقه‌مندی کاربران، سود و یا زیان آن در عمل را مشخص می‌کند. نرم‌افزارهای متن باز با رویکرد حرکت به سمت بهترین نقطه خود که از طریق مشارکت جمعی و اصلاح و توسعه‌های انجام گرفته توسط عموم حاصل می‌شود، همواره احترام به علاقه‌مندی کاربر را مد نظر دارند.
5- بدون نیاز به قرارداد
از آنجا که نرم‌افزارهای متن باز برای کاربرد عموم و تغییر توسط افراد طراحی شده‌اند، قراردادی برای استفاده از آن‌ها منعقد نمی‌شود.
معایب نرم‌افزارهای متن باز
1- نصب و کاربری پیچیده
تجربه کاربری خوب نیاز به سرمایه‌گذاری مالی قابل توجه و همچنین اختصاص زمان کافی دارد. بسیاری از ابزارهای مدیریت ناوگان “متن باز”، رابط‌های ضعیف و نامناسبی دارند و راه‌اندازی آن‌ها دشوار است. این موضوع باعث می‌شود مدیر ناوگان و راننده که در تلاش برای درک ابزارهای جدید هستند، نتوانند زمان مناسب را برای یادگیری اختصاص دهند. از طرفی در صورت کاربرپسند نبودن نرم‌افزار، ممکن است تعهد کمی برای استفاده از آن وجود داشته باشد. ابزارها و نرم‌افزارهایی که تجربه کاربری مطلوبی را فراهم می‌کنند، به‌راحتی قابل استفاده بوده و سرعت آموزش و راه‌اندازی را افزایش می‌دهند.
2- سازگاری ضعیف
برخی از سخت‌افزارهای مورد نیاز برای اجرای نرم‌افزارهای “متن باز” به سیستم‌های تخصصی نیاز دارند. از طرفی این سخت‌افزارها توسط تولید کنندگانی خاص در دسترس هستند که باعث افزایش قیمت آن‌ها به نسبت سایر موارد مشابه می‌شود. همچنین احتمال بروز مشکل در تطابق آن با نرم‌افزار و سیستم‌های موجود وجود دارد که علاوه بر صرف زمان بیشتر باعث هزینه‌کرد مازاد هم می‌شوند.
3- نداشتن وارانتی
نرم‌افزارهای “متن باز” معمولا بدون وارانتی یا دارای وارانتی محدود هستند.
4- هزینه‌های پنهان بالا:
نرم‌افزارهای “متن باز” ممکن است به ظاهر رایگان باشند، اما در واقع مملو از هزینه‌های پنهانی هستند که این رایگان بودن ظاهری و دروغین را زیر سوال می‌برد این هزینه‌ها عبارتند از:
- راه‌اندازی: برای استفاده از نرم‌افزار ممکن است نیاز به سخت‌افزار جدیدی داشته باشید.
- نصب: نصب سیستم زمان‌بر است و نیاز به استفاده از تخصص یک فرد برای این منظور دارد.
- آموزش: هر چند در ابتدا آموزش رایگان کاربرد نرم‌افزار، در اختیار شما قرار می‌گیرد؛ اما با توجه به ویژگی‌های ناآشنا و رابط‌های کاربری پیچیده ممکن است نیاز به صرف زمان و حتی هزینه مجدد برای آموزش داشته باشید.
- سفارشی‌سازی: ممکن است بر حسب نوع نیاز شما، لازم باشد نرم‌افزار متناسب با آن‌ها اصلاح شده و تغییراتی در آن ایجاد شود. این کار نیازمند زمان و اختصاص هزینه لازم است.
- تعمیر و نگهداری: معمولا هزینه‌هایی شامل به‌روزرسانی، رفع اشکال و اصلاحات نرم‌افزارهای “متن باز” در زمان‌های غیر قابل پیش‌بینی می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در کاربری شما شود.
- پشتیبانی: برای استفاده از خدمات پشتیبانی لازم است که از افراد ثالث و متخصص استفاده کرده و هزینه آن‌را پرداخت.
کدام‌یک برای شما مناسب‌تر است؛ نرم‌افزار “متن باز“ یا سفارشی ؟
نرم‌افزارهای “متن باز” نسبت به انواع تخصصی غیر رایگان، معمولا به‌ندرت تجربه کاربری مناسبی را در اختیار قرار می‌دهند. عملکرد ضعیف آن‌ها می‌تواند برای مدیر ناوگان و رانندگانی که مسئولیت‌های فراوانی دارند، دردسرساز باشد. ضمن اینکه همان‌طور که گفته شد، هزینه‌های پنهانی نیز در استفاده از آن‌ها وجود دارد که زمان و مسائل مالی بسیاری را به سازمان تحمیل می‌کند.
یکی دیگر از نقاط ضعف این نرم‌افزارها، نبود خدمات پشتیبانی است. هر چند شما توسط گروهی از افراد حمایت می‌شوید که می‌تواند مفید باشد، اما این حمایت به اندازه خدمات یک تیم تخصصی، در دسترس و مفید نیست. همچنین اگر شما با یک نرم‌افزار خاص “متن باز” سر و کار داشته باشید، تعداد افراد حامی و پاسخگوی شما زیاد نخواهند بود. در نتیجه پشتیانی، غیر مفید و غیر قابل اعتمادتر خواهد بود.
نرم‌افزارهای تخصصی غیر رایگان، خیال شما بابت یک نصب آسان را راحت می‌کند. زیرا همواره یک تیم همراه شماست. این موضوع به معنای تطابق آسان با سیستم موجود، به‌روزرسانی‌های دائم و در دسترس بودن گروه متخصص برای رفع نیازهای شماست.
آیا تصمیم خود را گرفته‌اید؟
برچسب رایگان برای نرم‌افزارهای “متن باز” مدیریت ناوگان، همیشه گمراه‌کننده است. هزینه‌های پنهان این نرم‌افزارها می‌تواند دستیابی به یک بازگشت سرمایه مناسب و کوتاه را با مشکل مواجه کند. اما اگر تصمیم خود برای تهیه یک نرم‌افزار سفارشی مدیریت ناوگان را گرفته‌اید، پیشنهاد ما استفاده از خدمات شرکت پیشگامان آسیا است.
