همه ما در هنگام خرید خودرو واژه انژکتور و کاربراتور را شنیده ایم .
در گذشته اکثر خودرو ها دارای سیستم کاربراتوری بودند اما امروزه اکثر خودرو ها به روز هستند و دارای کامپیوتر داخلی یا ECU و سیستم انژکتور هستند .
در مقالات بعدی به معرفی سیستم کاربراتور به صورت کامل می پردازیم.
خودرو های انژکتوری عموما دارای سه بخش است
- حسگر ها
- عملگر ها
- کامپیوتر خودرو یا ECU
به صورت خلاصه وظیفه سنسور ها جمع آوری اطلاعات از محیط داخلی و خارجی خودرو و ارسال آن ها به ECU است
و وظیفه ECU یا به عبارتی مغز کامپیوتر با پردازش این اطلاعات و ارسال آن ها به عملگر های خودرو باعث ایجاد عملکرد صحیح خودرو می شود .
در خودرو های انژکتوری به دلیل استفاده از کنترل الکترونیکی بر روی سیستم سوخت رسانی خودرو ، راندمان بیشتر و مواردی مثل شتاب بالا تر و مصرف سوخت کمتر نسبت به مدل های انژکتوری داریم .
در ادامه به معرفی دقیق تر سیستم سوخت رسانی انژکتوری و اجزای آن می پردازیم .
کامپیوتر خودرو یا Electronic Control Unit (ECU)
همان طور که گفته شد واحد کنترل الکترونیک وظیفه دارد که از سنسور های موجود در اتوموبیل داده ها را دریافت کند و بعد از پردازش و تبدیل آن ها به مقادیر عددی ، داده ها را به عملگرهای خودرو ارسال کند .
لازم به ذکر می باشد که ECU دارای یک حافظه موقت و یک حافظه دائم می باشد که با برداشتن سر باطری حافظه موقت پاک می شود .
پارامتر های ورودی از سنسور های اتوموبیل به ECU
- سرعت
- وضعیت دریچه گاز
- فشار هوای منیفولد
- دور موتور
- دمای هوای منیفولد
- دمای مایع خنک کننده
- ولتاژ باطری
- میزان ناک یا کوبش
- نسبت هوا به سوخت
- موقعیت میل سوپاپ
- وضعیت سیستم تهویه
ECU از پارامتر های دریافت شده توسط سنسور های اتومبیل موارد زیر را کنترل می کند:
- تنظیم زمان جرقه
- دور ارام موتور
- تنظیم پمپ بنزین
- تنظیم شیر برقی کنیستر
- تنظیم تزریق سوخت
- سیستم عیب یابی
- میزان و تایمینگ زمان پاشش سوخت
- نمایش دور موتور
سنسور ها
در ادامه انواع سنسورها را نام میبریم و هر یک را مختصرا توضیح خواهیم داد.
- سنسور موقعیت میل لنگ و دور موتور
- سنسور موقعیت میل سوپاپ
- سنسور فشار منیفولد یا مپ سنسور(MAP)
- سنسور دمای هوای ورودی یا مت سنسور
- سنسور دمای مایع خنک کننده (CTS)
- سنسور سرعت خودرو(VSS)
- سنسور اکسیژن(O2 SENSOR)
- سنسور ضربه یا ناک سنسور(KNOCK SENSOR)
- سنسور موقیعت دریچه گاز(TPS)
سنسور موقعیت میل لنگ و دور موتور
این سنسور بر روی بدنه کلاج نصب می شود
و اطلاعات مربوط به میزان دور موتور و نقطه مرگ بالا یا TDC را در سیلندر های 1 و 4 را به ECU می فرستد .
فلایویل با میل لنگ و موتور هم دور است و با عبور دندانه های خود از مقابل سنسور
که یک جای خالی دارد باعث عدم القا ولتاژ به سنسور می شود و این نقطه نقطه TDC یا نقطه مرگ سیلندر یک و 4 خواهد بود
خرابی این سنسور باعث روشن نشدن خودرو می شود
سنسور موقعیت میل سوپاپ
وظیفه این سنسور تشخیص موقعیت TDC یا نقطه مرگ بالای سیلندر 1 و تفکیک آن از موقعیت اندازه گیری شده توسط سنسور دور موتور می باشد .
این اتفاق از طریق شیار ایجاد شده روی میل بادامک انجام می گیرد.
محل نصب این سنسور بر روی میلسوپاپ در سیلندر می باشد .
سنسور فشار منیفولد (MAP)
این سنسور اطلاعات مربوط به فشار هوای ورودی به منیفولد را به طور پیوسته به ECU گزارش می دهد .
سنسور فشار منیفولد یک پیزو الکتریک است که فشار های مختلف را به ولتاژ تبدیل می کند و در نهایت برای ECU ارسال می کند .
خرابی یا عملکرد ناصحیح این سنسور منجر به بد کار کردن موتور بالا رفتن مصرف سوخت و افت شتاب می شود .
سنسور دمای هوای ورودی
این سنسور اطلاعات مربوط به دمای هوای ورودی را برای ای سی یو به صورت پیوسته ارسال می کند .
دمای هوای از طریق یک مقاومت NTC به ای سی یو ارسال می شود که طریقه کار به این شکل است که با افزایش دما مقاومت آن کم می شود .
سنسور دمای خنک کننده (CTS)
وظیفه این سنسور اندازه گیری دمای مایع خنک کننده و ارسال آن به ای سی یو می باشد .
این سنسور نیز از جنس مقاومت NTC می باشد.
سنسور سرعت (VSS)
این سنسور بر روی کیلومتر شمار گیربکس قرار میگیرد .
و اطلاعات آن متناسب با سرعت شفت خروجی گیربکس به ای سی یو گزارش داده می شود .
سنسور اکسیژن (O2 SENSOR)
این سنسور در مسیر گاز های خروجی قرار میگیرد و محل دقیق قرار گیری آن بین منیفولد دود و کاتالیزور می باشد.
و وظیفه آن تشخیص غلظت مخلوط سوخت و هوا از طریق محاسبه میزان اکسیژن در دود خروجی و در نهایت ارسال آن به ای سی یو می باشد .
سنسور ضربه یا ناک سنسور(KNOCK SENSOR)
این سنسور داده های مربوط به ضربه یا ناک را در خودرو به ای سی یو گزارش می دهد .
ناک می تواند دلالیل مختلفی داشته باشد ولی اگر از یک میزان بیشتر شود این سنسور ناک را تشخیص داده و داده هایش را به ای سی یو ارسال می کند.
سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS)
این سنسور دقیقا بر روی دریچه گاز نصب می شود .
و وظیفه آن تشخیص لحظه ای موقعیت دریچه گاز یا به عبارتی باز بسته بودن آن با توجه به نوع رانندگی و شرایط می باشد .
ECU با توجه به داده های دریافتی از سنسور موعیت دریچه گاز
مواردی مثل دور آرام یا شتاب گرفتن را تشخیص می دهد .
معرفی عملگر های خودرو
1. انژکتور ها (INJECTORS)
در این سیستم برای پاشش سوخت در هر سیلندر یک انژکتور در نظر گرفته می شود .
وظیفه انژکتور پاشش سوخت برای هر سیلندر یه صورت جداگانه می باشد .
انژکتور ها بر روی ریل سوخت نصب می شوند و رله دوبل با فرستادن برق 12 ولت به یکی از پایه های انژکتور و دستور ای سی یو برای پاشش سوخت در زمان مناسب عملکرد این قطعه را شکل میدهد .
2. استپر موتور (STEPPER MOTOR)
استپر یک موتور مکانیکی است که هنگامی که دریچه گاز بسته است ( در حالت دور ارام موتور ) هوای ورودی به منیفولد برای روشن ماندن موتور در حالتی که خودرو روشن است اما حرکت نمی کنیم را تامین می کند .
همچنین استپر موتور در موارد دیگر مااند وقتی ه کولر خودرو روشن است به دلیل وارد شدن فشار کمپرس کولر ، به کمک دریچه گاز باز می شود و هوای ورودی به موتور را بیشتر می کند .
از دیگر وظایف استپر جلوگیری از بسته شدن سریع مسیر هوا در سرعت های بالا ، هنگامی که راننده پای خود را از روی پدال گاز بر می دارد ، است
طریقه کارکرد استپر تبدیل ولتاژ 12 ولتی از ای سی یو به حرکت مکانیکی می باشد و این کار را به کمک میدان های مغناطیسی و سیم پیچ درونی خود انجام میدهد .
این قطعه دارای 200 مرحله جابه جایی می باشد که در هر مرحله 40/0 میلی متر حرکت طولی انجام می دهد .
3. رله دوبل (DOUBLE RELAY)
رله دوبل در سه حالت سویچ بسته سویچ باز و موتور روشن با ای سی یو در ارتباط است
در حالت سویچ بسته یک ولتاژ 12 ولت از پایه 10 رله به ای سی یو به منظور نگهداری اطلاعات موجود در حافظه ارسال می شود .
در حالت سویچ باز رله به مدت چند ثانیه پمپ بنزین را فعال می کند تا سوخت کافی برای روشن شدن خودرو در ریل سوخت و پشت انژکتور ها تامین شود
در حالت موتور روشن ، رله برای کلیه اجزای وابسته به خود به طور پیوسته برق ارسال می کند .
4. شیر برقی کنیستر (Canister Purge Valve)
در تمامی باک ها قسمتی از بنزین بخار می شود که توسط شیر برقی کنیستر دوباره احیا شده ، و به مدار سوخت رسانی باز گردانده می شود .
این شیر توسط ای سی یو کنترل می شود و بخارات بنزین را از طریق هوای ورودی در منیفولد به سیلندر ها وارد می کند .
5. چراغ عیب یابی
چراغ عیب یابی در پشت امپر وجود دارد و به ای سی یو وصل می باشد و در هنگام ایجاد اختلال و بروز مشکل در سیستم سوخت رسانی خودرو ، توسط ای سی یو روشن شده و راننده را مطلع می کند .